آژیر خطر رشد آمار حاشیه‌نشینی در شهرها

به گزارش اخبار ساختمان، یکی از پدیده‌های همزاد شهرنشینی، رشد و گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی و یا حاشیه‌نشینی است که بعد از انقلاب صنعتی همراه با توسعه شهرها در کشورهای پیشرفته و سپس در کشورهای درحال‌توسعه به‌صورت قارچ‌گونه در اطراف شهرهای بزرگ گسترش یافت و در حال حاضر نیز ادامه دارد.

مناطق حاشیه‌نشین بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده‌اند، عمدتاً فاقد سند مالکیت هستند و از نظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات رفاهی اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های شهری شدیداً دچار کمبود هستند.

ساکنین مناطق حاشیه‌نشین عمدتاً مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری هستند که به دلیل کمبود مسکن ارزان‌قیمت در درون شهرها و نیز پایین بودن درآمد و نبودن فرصت‌های شغلی در روستاها به حاشیه شهرها پناه می‌برند و روزبه‌روز بر تعداد جمعیت این مناطق افزوده می‌شود.

بنا بر آمار رسمی اعلام‌شده، یک‌سوم جمعیت شهرنشینان کشور در مناطق حاشیه شهر زندگی می‌کنند. اگرچه این آمار در مناطق مختلف کشور به دلایل موقعیت جغرافیایی، وضعیت اشتغال، درآمد سرانه و عوامل دیگر در حوزه حاشیه‌نشینی متفاوت است، اما اعلام آمار حاشیه‌نشینی در کشور می‌تواند آژیر خطری برای تبعات منفی ناشی از فرهنگ متفاوت و رشد بی‌رویه و بدقواره شهرها باشد به‌ویژه شهرهایی که ازنظر مدیریت اجرایی و اقتصادی با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بودجه و اعتبار کافی برای توسعه شهری و کشاندن خدمات شهری به حاشیه‌ها را ندارند.

کرمانشاه نیز طی سه دهه گذشته به دلیل گسترش فیزیکی وسیع شهری و نداشتن برنامه جامع یکی از کلان‌شهرهایی است که با بحران حاشیه‌نشینی روبرو است و در بین مراکز استان‌ها ازنظر تعداد حاشیه‌نشینان در رتبه هفتم کشور قرار دارد. بر اساس آمارها از جمعیت یک‌میلیونی این شهر قریب به ۴۰۰ هزار نفر حاشیه‌نشین در ۳۶ نقطه زندگی می‌کنند که از این تعداد، ۱۳ نقطه معادل حدود یک‌هشتم مساحت کل شهر کرمانشاه به‌عنوان اسکان غیررسمی معرفی و به یکی از چالش‌های اساسی پیش روی استان تبدیل‌شده است.

محلات حاشیه نشین در چهار طرف کرمانشاه

شهر کرمانشاه تنها شهری در کشور است که چهار طرف آن محلات حاشیه نشین قرار دارد و اگر آمار حاشیه‌نشینان شهرستان‌های استان را هم به این آمار اضافه کنیم باید گفت که بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین را به خود اختصاص داده است.

مناطق حاشیه‌نشین از یک‌سو می‌توانند تهدیدها و مسائلی برای نظام شهر کرمانشاه ایجاد کنند و از سوی دیگر زندگی حاشیه‌نشینی می‌تواند مسائل و مشکلات عدیده‌ای برای ساکنان این مناطق به دنبال داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها شکل‌گیری نقاطی مستعد شکل‌گیری و ترویج ناهنجاری‌های اجتماعی، وقوع جرم و جنایت و بحران‌های امنیتی برای شهر است.

علاوه بر فقر و بیکاری ناهنجاری‌های اجتماعی در محلات حاشیه‌نشینی مانند جعفرآباد، آقاجان، دره دراز و باغ ابریشم از قبیل؛ اعتیاد، فروش مواد مخدر و اسلحه، اشتغال افراد به شغل‌های کاذب و در محلات ملاحسینی، جعفر آباد، دیزل آباد، خیابان ارتش، دولت‌آباد و چند محله دیگر ضایعات فروشی رواج دارد.

دینا و مهدیس دو دختربچه ساکن محله حاشیه‌نشین ملاحسینی از آرزوهای کودکانه‌شان برای آبادانی محل زندگی‌شان گفتند و ادامه دادند: هیچ‌وقت به شهربازی نرفتیم. در اینجا پارک و مکان بازی نداریم و با دوستانمان در کوچه‌ها بازی می‌کنیم، اما تمام کوچه‌های محله و اطراف خانه‌هایمان خاکی و پر از زباله است. تنها یک چراغ‌برق در کوچه وجود دارد که چند شب پیش کابل برق محله دزدیده شد و ساعت‌ها برق نداشتیم.

این دختربچه‌ها به نداشتن موبایل و تبلت جهت حضور در کلاس‌های آنلاین تحصیلی اشاره کردند و گفتند: شغل پدرهایمان ضایعاتی و کارگر فصلی است و نمی‌توانند برای ما تبلت بخرند، ما هم درس‌هایمان را از طریق برنامه‌های تلویزیون یاد می‌گیریم و برای امتحانات به مدرسه می‌رویم.

بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت شهر کرمانشاه حاشیه نشین هستند

فرماندار کرمانشاه با بیان اینکه فاصله محلات حاشیه‌نشین چسبیده و نزدیک به شهر کرمانشاه است، گفت: ویژگی بارز خانه‌های ساخته شده در این محلات معمولاً غیراصولی و غیر فنی و با متراژ و مساحت کوچک است که با هر حادثه‌ای مانند سیل، زلزله و حتی بارندگی شدید آسیب‌پذیر هستند.

فضل‌الله رنجبر اظهار کرد: بر اساس تحقیقات و مطالعات صورت گرفته تاکنون، جمعیت ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهر کرمانشاه بالغ‌بر ۳۰۰ هزار نفر تخمین زده‌شده است.

وی بیان کرد: فرمانداری کرمانشاه در سال ۱۳۹۳ با همکاری جهاد دانشگاهی، راه و شهرسازی و حمایت‌های معاونت سیاسی و امنیتی استانداری طرح «کاربردی مطالعه و بررسی مناطق حاشیه‌نشین شهر کرمانشاه» را در دستور کار قرار داد و در قالب یک پروژه نیز تأمین اعتبار شد.

فرماندار کرمانشاه ادامه داد: تیمی کارآمد از نیروهای متخصص جهاد دانشگاهی تحقیقاتی را در رابطه با این طرح انجام دادند و علی‌رغم محدودیت‌های اعتباری و عدم باور برخی از ادارات برای ورود به این موضوع و مطالعه درزمینهٔ حاشیه‌نشینی موفق شدند ۳۶ محله دارای مشکل در شهر کرمانشاه شناسایی کنند که تعداد ۱۳ محله از این محلات مشکلات آن‌ها به لحاظ موضوع حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی حادتر و پیچیده‌تر تشخیص داده شد.

رنجبر افزود: سال گذشته اعتبار حدود هشت میلیارد تومان از طریق ستاد بازآفرینی پایدار شهری در وزارت راه و شهرسازی برای روشنایی و ساماندهی پیاده‌روها و معابر و تکمیل پروژه فاضلاب محله آقاجان اختصاص و هزینه شد و شهرداری کرمانشاه نیز طی ۲ سال اخیر بسیاری از معابر و کوچه‌ها این محله را آسفالت کرده، اما هنوز بخشی از کار باقی‌مانده است.

وی تصریح کرد: هرساله اعتباراتی از طریق ستاد بازآفرینی پایدار شهری به محلات حاشیه‌نشین اختصاص داده می‌شود اما واقعیت امر این است که این اعتبار برای پاسخگویی به مشکلات محلات حاشیه‌نشین کافی نیست و نیاز به اعتبارات بیشتری برای حل مشکلات این محلات وجود دارد.

سازمان برنامه‌وبودجه اختصاص اعتبار را منوط به رفع مشکلات حاشیه‌نشینان کند

رنجبر مشکلات محلات حاشیه‌نشین را نبود زیرساخت‌های اولیه و مشکلات فرهنگی دانست و گفت: این محلات نیازمند ایجاد زیرساخت‌های اولیه، عمران و آبادانی ازجمله ساماندهی معابر، آسفالت معابر، پیاده‌روسازی، تسهیل در تردد مردم، زیباسازی، ساخت پارک و مسجد و پروژه‌های فاضلاب کشی و… هستند و به لحاظ فرهنگی نیز نیاز به ایجاد و توسعه مراکز فرهنگی و مذهبی در این محلات وجود دارد.

فرماندار کرمانشاه با تأکید بر اینکه محلات حاشیه‌نشین نیازمند اقدامات جدی‌تر ازلحاظ زیرساخت‌ها، اقتصادی و ایجاد اشتغال و بالا بردن درآمد مردم است، افزود: معتقدم اگر همه ادارات و سازمان‌های مسئول عزم جدی برای حضور قوی و اقدام در این محلات داشته باشند، می‌توانیم برای ارتقا سطح زندگی و رفع مشکلات این محلات اقدامات خوبی را انجام دهیم.

برخی از دستگاه‌ها باوری به رفع مشکلات محلات حاشیه نشین ندارند

وی لازمه ورود جدی‌تر ادارات را برای رفع مشکلات حاشیه‌نشینان را ملزم کردن آن‌ها دانست و اظهار کرد: در مرحله اول سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان با جدیت می‌تواند اختصاص اعتبارات به ادارات را منوط به توجه جدی و رفع مشکلات محلات حاشیه‌نشین کند که این موضوع باید تبدیل به یک باور و یک الزام برای همه ادارات و نهادها شود.

رنجبر، اقدامات انجام‌شده برای رفع مشکلات محلات حاشیه‌نشین را کافی ندانست و بیان کرد: همه ادارات باید طرحی مدون پیوست تمامی پروژه‌ها و برنامه‌هایشان برای محلات حاشیه‌نشین داشته باشند و اولویت کاری همه مسئولان استانی شود.

فرماندار کرمانشاه با تأکید بر اینکه نباید محلات حاشیه‌نشین مورد فراموشی و غفلت قرار بگیرند، تصریح کرد: در این محلات به دلیل ضعف بنیه مالی جرایم خاصی وجود دارد که نیازمند توجه جدی همه ادارات و نهادهای دخیل است.

وی گفت: مجمع نمایندگان استان با پیگیری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و حمایت‌های استانداری بایستی تلاش کنند که برای ساماندهی و رفع مشکلات محلات حاشیه‌نشین شهر کرمانشاه که جمعیت قابل‌توجهی تحت عنوان اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشین را در خودش جای‌داده، ردیف اعتباری ملی در بودجه سالیانه اختصاص بدهند چراکه بودجه‌های استانی ما در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان به‌هیچ‌وجه جوابگوی نیازهای شهر کرمانشاه نیست چه برسد به اختصاص اعتبار به محلات حاشیه‌نشین.

دلیل بروز آسیب‌های اجتماعی در محلات حاشیه نشین

معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمانشاه به رابطه میزان و نوع جرایم مختلف با موضوع حاشیه‌نشینی پرداخت و گفت: جرم یک آسیب اجتماعی است و به دلیل مؤلفه‌های دخیل در آسیب‌های اجتماعی نمی‌توان مقایسه‌ای بین میزان وقوع جرایم در محله‌های مختلف شهر کرمانشاه داشته باشیم.

محمدرضا آمویی، این مؤلفه‌ها را وسعت مکانی حوزه سرزمینی، تعداد جمعیت، تفاوت سطح فرهنگی و میزان سواد، میزان برخورداری ساکنین از رفاه اجتماعی و خدمات شهری و میزان تمکن مالی و بهره‌مندی اقتصادی مناطق مختلف شهر کرمانشاه دانست.

وی بابیان اینکه در محله‌های مختلف تفاوت‌هایی ازنظر میزان و نوع جرایم و آسیب‌های اجتماعی وجود دارد، تأکید کرد: حتی نوع جرایم در مناطق حاشیه‌نشین متفاوت است، به‌طور مثال؛ اعمال مجرمانه یک منطقه خاص خریدوفروش مواد مخدر و در منطقه دیگر فروش انواع سلاح است.

معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمانشاه افزود: در مناطق حاشیه‌نشین شهر کرمانشاه به دلیل مؤلفه‌هایی از قبیل عدم رفاه اجتماعی، مشکلات اقتصادی، بیکاری و فقر که به‌نوعی مؤلفه‌های اصلی وقوع جرم هستند، به‌وضوح شاهد خریدوفروش مواد مخدر، مصرف مواد مخدر و… هستیم.

آمویی با بیان اینکه نمی‌توان نسبت مجرم بودن به همه ساکنین محله‌های حاشیه‌نشین داد، گفت: متأسفانه شاهد بروز و ظهور چهره خشنی از مجرمان ساکن این مناطق هستیم.

وی به راهکارها و اقدامات پلیس در ۲ جنبه ایجابی و سلبی در جهت پیشگیری و برخورد با جرایم به‌خصوص در مناطق حاشیه شهر کرمانشاه اشاره کرد و افزود: معاونت اجتماعی نیروی انتظامی در جنبه ایجابی برای پیشگیری از وقوع جرم در این مناطق اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش همگانی برای مردم در رابطه با آسیب‌های اجتماعی، کلاس‌های آموزش چهره به چهره در مدارس و مساجد، برگزاری جلساتی با اولیا و مربیان در مدارس و همراه ساختن و مشارکت گیری از سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی در این موضوع کرده است.

آمویی ادامه داد: یکی از اقدامات مؤثر این معاونت ارائه خدمات مشاوره‌ای و مددکاری اجتماعی رایگان و نیز حمایت‌های لازم از افراد در سطح تمامی کلانتری‌های استان در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی و بهبود وضعیت زندگی مناطق حاشیه‌نشین است.

معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمانشاه به جنبه دیگر اقدامات پلیس در حوزه برخورد با جرایم پرداخت و اظهار کرد: اقدام سلبی در قالب طرح‌های انتظامی و عملیاتی از قبیل طرح پاک‌سازی محلات آلوده اجرا می‌شود.

وی تأکید کرد: در حوزه آسیب‌های اجتماعی بسیاری از دستگاه‌ها قدرالسهمی برای پیشگیری و اقدامات مؤثر در موضوع حاشیه‌نشینی دارند و متولیان امر باید با همراهی و همکاری‌های زنجیره‌وار به این قضیه به‌طور جد ورود پیدا کنند.

حاشیه نشینی ۳۳ درصدی در شهر کرمانشاه

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان کرمانشاه و فعال حوزه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی گفت: بیش از ۳۳ درصد از جمعیت کلان‌شهر کرمانشاه در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهر زندگی می‌کنند.

حجت‌الاسلام یوسف احمدی به ویژگی‌های حاشیه‌نشینان در شهر کرمانشاه اشاره کرد و گفت: بیشتر این افراد مهاجر روستایی و عشایری هستند که به‌عنوان یک شهروند در نظام اجتماعی و اقتصادی جامعه شهری پذیرفته‌نشده، فاقد شغل رسمی و مهارت‌های لازم شغلی، دارای سلامتی در معرض تهدید و نیز درآمد، سطح سواد، سرمایه اجتماعی و اقتصادی پایینی هستند.

وی ریشه عمده حاشیه‌نشینی در شهر کرمانشاه را فقر، بیکاری، درآمد پایین، نامناسب بودن نظام مقررات ساختمان، نابرابری اجتماعی، رانده‌شدگی تدریجی خانواده‌های فقیر و یا افراد از مرکز به حاشیه شهر دانست.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان کرمانشاه به مشخصات محلات حاشیه‌نشین پرداخت و افزود: محله‌های حاشیه‌نشین در محدوده اطراف شهر کرمانشاه به‌صورت ساخت‌وسازهای غیراستاندارد و غیرقانونی شکل‌گرفته‌اند که در این محلات پایین بودن سطح بهداشت ازنظر کاهش امید به زندگی، افزایش بیماری‌ها، فقر غذایی، بالا بودن آمار مرگ‌ومیر مادران در دوران بارداری و یا هنگام زایمان، فقدان و ضعف جدی در دسترسی به خدمات پایه شهری از قبیل آب، برق، بهداشت محیط، دفع فاضلاب، آسفالت معابر و خیابان‌ها، روشنایی معابر و نیز بروز جرایم و انزوای اجتماعی بسیار مشهود است.

احمدی گفت: بروز بیماری‌های مختلف، آلودگی هوا، آب‌وخاک به دلیل دپوی زباله، اشتغال به مشاغل غیرعادی و غیرقانونی و نیز وجود کودکان کار از مهم‌ترین آسیب‌ها و تهدیدات محیطی سکونت‌های غیررسمی محلات حاشیه شهر است که بر اقتصاد و فرهنگ جامعه شهرنشینی آثار و تبعات سو دارد.‌

حاشیه نشینی، بازتاب بی عدالتی اجتماعی و اقتصادی

وی به عوامل حاشیه‌نشینی در کرمانشاه اشاره کرد و تأکید کرد: در جریان هشت سال جنگ تحمیلی که تقریباً تمامی شهرهای مناطق مرزی زیر آتش خمپاره و توپ و موشک‌های دشمن بعثی قرار داشت، تخلیه شهرها و روستاهای کرمانشاه شهروندان آن مناطق را به مرکز استان کشاند و بعضی از این مهاجران پس از پایان گرفتن جنگ نیز به منطقه خودشان بازنگشتند و اغلب خانواده‌هایی بودند که توان مالی و موقعیت شغلی و درآمدی مناسبی را برای معیشت و ادامه زندگی نداشته و حاشیه شهر را برای سکونت برگزیدند و با ورود به مشاغل کاذب برای تأمین زندگی، در حاشیه اطراف شهر کرمانشاه ماندگار شدند.

احمدی با اشاره به هجوم روستاییان برای سکونت در شهر به‌عنوان عامل دیگر حاشیه‌نشینی، تصریح کرد: خشک‌سالی و رکود کار کشاورزی و دامداری که تنها تأمین‌کننده درآمد روستانشینان بوده موجبات مهاجرت و ورود به شغل‌های کاذب را فراهم کرد و این در حالی است که اگر مسئولان به ساماندهی مشاغل روستایی و رفع تنگناها و چالش‌های روستا و روستانشینان می‌پرداختند این اتفاق نمی‌افتاد و اکنون این موضوع به‌عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی، دغدغه فکری مسئولان و شهروندان نمی‌شد.

تنها در حد حرف و گفتار به رفع معضل حاشیه نشینی پرداخته می‌شود

این فعال حوزه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی یکی دیگر از عوامل حاشیه‌نشینی را وسعت و گسترش بی‌رویه شهر کرمانشاه دانست و ادامه داد: واردکردن روستاهای مجاور شهر به‌عنوان بخشی از شهر کرمانشاه که ظاهراً و ازنظر جغرافیایی این تغییرات فقط ازنظر اسمی اتفاق افتاد و در موقعیت پیشین آن‌ها تغییری حاصل نشد که بدین ترتیب این وسعت شهری ازنظر جغرافیایی علاوه بر آنکه شهریت و شهرنشینی را وسعت نداد، موجب گسترش حاشیه‌نشینی با نام و نشان شهرنشینی شد.

وی با بیان اینکه معضل حاشیه‌نشینی به دغدغه مسئولان کشوری و استانی تبدیل‌شده است، تأکید کرد: این معضل فقط در حد حرف و گفتار به آن پرداخته می‌شود، چراکه شهرنشینی چه در متن باشد و چه در حاشیه، به خدمات شهری نیاز دارد که همه این خدمات برنامه‌ریزی و تأمین اعتبارات مالی می‌خواهد و بیشترین آن را مانند آسفالت معابر عمومی باید شهرداری تأمین کند اما درآمدهای شهرداری به‌گونه‌ای است که در انجام خدمات شهری متن شهر به دلیل نداشتن درآمد کافی درمانده شده است چه برسد به پرداختن به حاشیه‌های شهر کرمانشاه.

احمدی اظهار کرد: هرازگاهی مسئولان ازنظر دغدغه مسئولیت ساماندهی شهری به مسئله حاشیه‌نشینی نیز می‌پردازند اما چون حاشیه‌های شهری تقریباً دور از دید مسئولان قرارگرفته‌اند به‌گونه‌ای دورافتاده و در بعضی از همین مناطق حاشیه‌نشین بدان گونه که مقامات قضائی و انتظامی در مواردی اشاره می‌کنند برخی تخلفات، نادیده گرفتن قوانین، حق شهروندی و دیگر معضلات شهری صورت می‌گیرد.

وی اضافه کرد: به همین دلیل است که کارشناسان این حوزه معتقدند باید برای ساماندهی حاشیه‌های شهر هزینه و برنامه‌های قابل قبولی را ارائه کرد که البته طی سال‌های اخیر گاهی به‌عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی از سوی مسئولان ذی‌ربط به آن پرداخته می‌شود اما به دلیل نبود اعتبارات لازم حتی برای این ساماندهی هم برنامه‌ریزی نشده است مگر روی کاغذ و تنظیم دفتر صورت‌جلسات.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان کرمانشاه به سیاست‌ها و اقدامات پیشگیرانه در ظهور و رشد حاشیه‌نشینی و نیز بحث سلامت محیط اجتماعی و کاهش نرخ جرم و آسیب‌های اجتماعی این مناطق پرداخت و گفت: برخی از اقدامات از قبیل بهسازی و نوسازی بافت‌های روستایی باهدف کاهش انگیزه مهاجرت روستا به شهر، اصلاح ساختار نظام شهری و رفع کاستی‌های موجود در قوانین و نهادهای برنامه‌ریزی و ارتقای کیفیت و سطح خدمات‌رسانی به گروه‌های آسیب‌پذیر و اقشار کم‌درآمد می‌تواند در پیشگیری از معضل حاشیه‌نشینی مؤثر باشد.

احمدی دیگر اقدامات را ساماندهی وضعیت اشتغال و رفع بیکاری، ارتقای نرخ سواد و فرهنگ شهرنشینی، توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری بین شهروندان و حاشیه‌نشینان، جلوگیری از تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در شهرها و انتقال آن به شهرهای کوچک و مناطق دیگر، کاهش ضریب احساس محرومیت در میان حاشیه‌نشینان، ساماندهی محلات حاشیه‌نشین و جلوگیری از گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز در مناطق حاشیه شهر اعلام کرد.

به گفته وی، به رسمیت شناختن حقوق شهروندی ساکنان مناطق حاشیه‌نشین در برنامه‌ریزی‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی، افزایش تدابیر امنیتی نظارتی و رسیدگی مستمر نهادها به محلات حاشیه‌نشین، توانمندسازی محلات حاشیه‌نشین و دسترسی به خدمات اجتماعی، اجرای طرح واکسیناسیون محیطی و اجتماعی در مقابل جرم و آسیب‌های اجتماعی، تأمین امنیت و عدالت اجتماعی، کاهش نابرابری‌های اقتصادی و فرهنگی در بین قشرهای مختلف جامعه و مناطق مختلف کشور از دیگر ضروریات سیاست‌ها و اقدامات پیشگیرانه در بحث حاشیه‌نشینی است.

افزایش آمار حاشیه‌نشینان در شهر کرمانشاه

حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی به‌عنوان یک چالش عمده اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دامن‌گیر بسیاری از شهرهای جهان به‌ویژه کلان‌شهرهای درحال‌توسعه کشور ازجمله شهر کرمانشاه است و در این میان تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران می‌توانند نقش تشدیدکننده و یا تعدیل‌کننده برای این چالش داشته باشند اما معمولاً برنامه ریزان شهری این محلات را به‌دست فراموشی و غفلت سپرده‌اند.

در مواجهه با پدیده حاشیه‌نشینی باید راهکار پیشگیری از قبیل اعطای وام و اعتبارات کشاورزی به روستاییان و بالا بردن سطح رفاه و کیفیت زندگی در روستاها و راهکار مداوا را با گسترش عدالت اجتماعی و اقتصادی، بهبود بخشیدن کیفیت زندگی و وضعیت زیرساخت‌ها، رسمیت شناختن حق سکونت، ایجاد اشتغال و کارآفرینی، ساخت یا ساماندهی مراکز آموزشی، خانه‌های بهداشتی و فضای سبز و تفریحی و جذب و مشارکت در نظام شهری برای ساکنین این محلات اجرا کرد.

همچنین ساماندهی و بهسازی مناطق حاشیه به‌جای تخریب و تخلیه اجباری می‌تواند بسیار موفق‌تر و مفیدتر برای رفع معضل حاشیه‌نشینی شهر کرمانشاه باشد.

گرچه خودداری از بزرگنمایی و سیاه نمایی از این آسیب یک اصل برای شناخت واقعیت‌های مربوط و پیشگیری و مقابله با آن است، اما واقعیت تلخ نشان از افزایش آمار حاشیه‌نشینان در شهر کرمانشاه دارد که هیچ همخوانی با تراز کشور اسلامی و انقلابی ندارد. هرچند بخشی از این آسیب پیامد تغییرات اجتماعی است اما نمی‌توان نقش غفلت مسئولان، رها شدن این مسئله و جدیت نداشتن در بررسی و پیگیری آن از سوی متولیان امر را نادیده گرفت.

برای اطلاع یافتن از برنامه‌ها و اقدامات انجام‌شده متولیان امر حاشیه‌نشینی به سراغ مدیرکل امور اجتماعی استاندار کرمانشاه رفت اما متأسفانه باوجود تماس‌ها و پیام‌های مکرر موفق به دریافت پاسخی نشد که این عدم پاسخگویی با توجه به حساسیت موضوع حاشیه‌نشینی و تبعات آن در جامعه، خالی بودن دست متولیان اصلی امر را در گمان‌ها پررنگ‌تر می‌کند.

همه در برابر حل بحران حاشیه‌نشینی در کرمانشاه مسئول هستیم و باید دانست که حل این بحران زمان‌بَر و بر اساس شیوه زیستی، سبک زندگی و مناسبات اجتماعی و … انجام شود، نه تهاجمی و ناگهانی که نتیجه عکس خواهد داد.

مهر