باید مردمی سازی مسکن تقویت شود

به گزارش اخبار ساختمان، همزمان با ورود به فصل اجاره مسکن طرح مسکن استیجاری دولتی بار دیگر بر روی میز برخی از کارشناسان مسکن قرار داده شد است، طرحی که با توجه به شرایط اقتصادی کشور به تنهایی نمی تواند به وضعیت مسکن کمک کند بنابراین در این شرایط باید مردمی سازی مسکن تقویت شود.

طبق آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار در اردیبهشت ماه امسال، تورم ماهانۀ اجاره مسکن از ۱.۷ درصد در فروردین به ۲.۶ درصد رسید و تورم نقطه ای هم از ۴۱.۸ درصد به نرخ ۴۳ درصد رسیده است که به گفته کارشناسان می توان با استفاده از توان مردمی سازی و سامانه زمین، مسکن و اجاره این نرخ را کاهش داد.

۵۱ درصد ساکنان شهر تهران مستاجر هستند

ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در خصوص میزان مستاجر در کشور گفته است ۵۱ درصد ساکنان شهر تهران مستاجر هستند و در استان خراسان رضوی ۷۰ درصد و در استان فارس ۵۰ درصد خانوارهای شهری مالک مسکنی که در آن زندگی می کنند، نیستند. آمار کل کشور نشان می دهد ۳۱ درصد مردم ایران، در خانه های اجاره ای زندگی می کنند.

وی افزود: در شرایط اقتصاد تورمی و در حالی که مردم در کلانشهرها بیش از ۵۰ درصد سبد هزینه های خود را صرف مسکن می کنند، بهترین راه حل افزایش درصد مالکیت مسکن است.

طرح مسکن استیجاری پاسخگو نیست

در همین راستا به گفته کارشناسان اجرای طرح مسکن استیجاری دولتی با توجه به نرخ تورم ۴۱ درصدی که در گزارش امسال مرکز آمار ایران آمده، در شرایط فعلی پاسخگو نیست بنابراین بالا بردن درصد مالکیت مسکن، راهی منطقی برای حمایت از قشر کم درآمد جامعه است.

طبق آمارهای ارائه شده مسکن استیجاری دولتی در شرایط فعلی اقتصادی کشور نه تنها کمکی به مستاجران نمی کند، بلکه رویای خانه دار شدن را هم برای آنها دور می کند. عمدۀ ساخت و سازهای مسکن در دهه های اخیر یا مسکن سازی دولتی بوده یا توسط بخش خصوصی انجام شده است و مردم مشارکتی در ساخت خانه ها نداشتند.

ساخت بیش از ۹۴۳ هزار مسکن توسط بخش خصوصی

پیش از این هم مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: در سال ۹۹ رشد مسکن منفی ۱۳.۵ درصد بوده است. از سال ۹۳ تا ۹۹ در مناطق شهری فقط ۹۴۳ هزار و ۵۶۲ دستگاه ساختمان توسط بخش خصوصی ساخته شد. درحالی که نیاز جامعه بسیار بیشتر از آن است.

همچینن بر اساس آنچه کانون انبوه سازان در سال ۹۷ اعلام کردند، در کشور کمبود بیش از پنج میلیون مسکن وجود داشت. هرچند در دولت سیزدهم بنا به وعده ای که داده شد تا به امروز ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکن در نهضت ملی مسکن ساخته شده است.

مسکن استیجاری دولتی گره کار را کورتر می کند

مرکز آمار ایران در اردیبهشت ماه سال گذشته آماری را منتشر کرد که طبق آن مسکن ۴۷.۹ درصد از کل سبد هزینه های خانوارهای تهرانی را شامل می شود. اگر سبد هزینه ها را به دو بخش خوراکی و غیرخوراکی تقسیم کنیم، مسکن ۵۲.۵ درصد از سبد هزینه های غیرخوراکی را در خانوارهای شهری تشکیل می دهد. یعنی مردم حدود نیمی از درآمد خود را صرف مسکن می کنند. این عدد به طور میانگین در کشورهای عضو OECD (سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی) ۲۳ درصد است. درحالیکه در کل ایران (بخش شهری و روستایی) مردم به طور میانگین ۳۸.۱ درصد از درآمد خود را برای مسکن می پردازند.

پیشنهاد برخی از کارشناسان حوزۀ مسکن برای حل مشکل فقر مسکن، توسعۀ مسکن استیجاری دولتی است. به زعم آنها اگر دولت و شهرداری ها، خانه هایی با قیمت مناسب بسازند و با قیمتی پایین تر از بازار اجاره دهند، اجاره بها کنترل می شود. به عقیدۀ موافقان این طرح، در شرایطی که کشور کمبود منابع مالی دارد می تواند با استفاده از یارانه ها به خانواده های تازه تشکیل شده فرصت تنفس دهد. البته این طرح، جدید نیست.

قانون تشویق احداث و عرضۀ واحدهای مسکونی استیجاری در سال ۱۳۷۷ به تصویب رسید. بر اساس این قانون دولت موظف است سالانه حداقل ۱۰ درصد از واحدهای مسکونی شهری را به صورت استیجاری به متقضیان واجد شرایط عرضه کند از زمان تصویب این قانون ۲۶ سال گذشته است؛ اما تاکنون عملیاتی نشده است.

افزایش مالکیت، راهگشای معضل مسکن است

همانطور که گفته شد بر اساس آمار، بیش از ۵۵ درصد خانوارهای شهری در کل کشور مالک نیستند و در خانه های اجاره ای زندگی می کنند. در حال حاضر ۸۵ درصد مردم کشور شهرنشین هستند و شهرها برای اسکان مردم خود، به مسکن بیشتری نیاز دارند.

پیش از این هم سید مهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران اعلام کرده بود؛ ۴۲ درصد مردم شهر تهران زیر خط فقر مسکن قرار دارند. به همین جهت لازم است اقدامات فوری برای مالک شدن مردم و رفع فقر مسکن انجام شود.

نتیجۀ افزایش درصد مالکیت مسکن، افزایش رفاه عمومی مردم است. آمارها نشان می دهد درحالی که مردم بیش تر از ۵۱ درصد سبد هزینه‌ خود را برای مسکن استفاده می کنند.

در همین رابطه حسینی کارشناس بازار مسکن گفته است؛ در شرایط فعلی و باوجود تلاش دولت در ساخت مسکن، همچنان با کمبود مسکن مواجه ایم از طرفی هر چند در مقاطعی بازار مسکن کنترل شد؛ اما همچنان بار زیادی بر دوش مردم است. با این اوصاف «مسکن استیجاری دولتی» این بار را از دوش مردم برنمی‌دارد.

او با بیان اینکه آنچه که فشار را برای مردم کم می کند، خانه دار شدن است گفت: تنها راه برون‌رفت از اوضاع کنونی مردمی سازی است به طوری که زمین حدود ۶۰ درصد هزینۀ ساخت مسکن را به خود اختصاص داده است در صورتی به مردم زمین داده شود، می توانند مطابق بودجه، فرهنگ و سلیقه‌ خود خانۀ موردنظر خود را بسازند مردمی سازی سریع تر و ارزان تر از انبوه سازی تمام می شود. ساخت یک ساختمان پنج طبقه حداقل ۱۸ ماه زمان می برد. برای ساخت برج ها بیشتر از دو سال زمان لازم است.

او گفت: هر یک ماهی که انبوه سازی بیشتر به طول بیانجامد، هزینۀ مادی و معنوی آن را مردم باید تقبل کنند. درحالی که اگر خود آنها بخواهند خانه ای بسازند در حداقل زمان و با هر میزان بودجه ای که در توان آنها است، می توانند این کار را انجام دهند و خیلی زود صاحبخانه می شوند ساخت تعداد زیاد مسکن در کوتاه مدت بر قیمت آن در بازار هم تاثیر می گذارد و قیمت مسکن کاهشی می شود.

باشگاه خبرنگاران