تسهیلات 650 میلیونی مسکن ملی پاسخگوی این طرح نیست

به گزارش اخبار ساختمان، مهدی زرقانی، بازرس انجمن انبوه سازان استان تهران با اشاره به وضعیت نگران کننده پروژه های مسکن حمایتی در کشور، پروژه نهضت ملی را «به گل نشسته» توصیف کرد و گفت: پروژه هایی مانند مسکن مهر، اقدام ملی و اکنون نهضت ملی مسکن، هر یک با هدف خانه دار کردن اقشار کم درآمد آغاز شدند، اما در عمل نتوانسته اند به اهداف خود دست پیدا کنند.

این فعال حوزه ساخت و ساز با اشاره به تجارب دوران اجرای مسکن مهر افزود: در آن زمان، وامی که به پروژه ها تخصیص داده می شد، حدود 80 درصد کل هزینه ساخت را پوشش می داد. مثلاً اگر واحدی 100 میلیون تومان هزینه داشت، وام 80 میلیونی دریافت می کرد. این یعنی متقاضیان دغدغه تأمین منابع مالی سنگین اجرای پروژه ها را نداشتند و تنها ایراد وارده به طرح مسکن مهر مربوط به جانمایی این طرح بود چراکه این پروژه عظیم برای اولین بار در کشور اجرا می شد و باعث شد نقدهایی به این طرح وارد شود اما طور کلی نمی توان طرح مسکن مهر را طرح ناموفق معرفی کرد.

به گفته وی، اگر حتی با افزایش وام نهضت ملی مسکن به 800 میلیون تومان نیز موافقت می شد این تسهیلات تنها حدود 30 درصد از هزینه ساخت را پوشش می داد. وی افزود: مطابق قرارداد انجمن انبوه سازان با اداره کل راه و شهرسازی در سال 1402 قرار بود ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن با مبلغ هر متر مربع هشت میلیون و 300 هزار تومان انجام شود، اما امروز این عدد به 13 میلیون تومان رسیده است و پیش بینی ما این است که با شرایط فعلی که بانک ها تسهیلات ارائه نمی کنند و متقاضیان نیز توانی برای تامین مالی پروژه ها ندارند قطعا این پروژه ها سه تا چهار سال دیگر نیز ادامه خواهد داشت و هزینه تمام‌شده هر متر مربع نیز به 30  میلیون تومان خواهد رسید.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: در چنین شرایطی، یک واحد ۸۰ متری برای متقاضی حدود 2.4 میلیارد تومان تمام خواهد شد. با وام 650 میلیون تومانی فعلی، باید یک میلیارد و 800 میلیون تومان از محل آورده متقاضیان تأمین شود و از آنجا که این طرح برای اقشار با سطح درآمد پایین طراحی شده است قطعا نمی توانند این حجم از آورده را تامین کنند.

دبیر کمیته راهبری پروژه های اقدام و نهضت ملی انجمن انبوه سازان استان تهران ادامه داد: در حال حاضر، بسیاری از متقاضیان به دلیل ناتوانی مالی، بر خلاف قانون امتیاز خود را با رقم های خیلی پایین به دلالان می فروشند؛ موضوعی که برخلاف هدف اصلی پروژه یعنی خانه دار شدن قشر ضعیف جامعه است. در نتیجه این پروژه ها نه تنها هدف اصلی را محقق نمی کنند، بلکه در عمل به فرصتی برای سوداگری تبدیل شده اند.

زرقانی در ادامه گفت: طبق تفاهمنامه میان انجمن انبوه سازان استان تهران و اداره کل راه و شهرسازی استان تهران، این انجمن موظف به ساخت 20 هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی مسکن شده بود که این واحدها بر اساس قرارداد بایستی با مبلغ 2 میلیون و 800 هزار تومان ساخته می شد، در مرحله اول اجرای پروژه های مسکن حمایتی ساخت 3200 واحد مسکونی در چهار شهر اطراف تهران (شهریار، رباط‌کریم، اسلامشهر و پاکدشت) میان انبوه سازان توزیع شد و این پروژه ها اکنون به مراحل پایانی خود رسیده اند و نیاز به برخی زیرساخت ها دارند و برخی از این واحدها تحویل متقاضیان شده است.

زیان‌ انبوه سازان در طرح نهضت ملی مسکن

او تاکید کرد: در شرایط فعلی، نه متقاضی توان پرداخت آورده خود را دارد و نه انبوه ساز توان ادامه ساخت پروژه ها را دارد و این موضوعات باعث شده است تا ساخت این واحدها تاخیر داشته باشد و هزینه ساخت آن با رشد چشمگیری همراه شود و شاهد هستیم که این پروژه ها یا نیمه کاره رها شوند یا همانطور که اشاره شد به‌دست دلالان می افتند.

بازرس انجمن انبوه سازان استان تهران همچنین گفت: در سال 1402 نیز مسئولیت ساخت 10 هزار واحد مسکونی دیگر در قالب نهضت ملی مسکن با مبلغ هشت میلیون و 200 هزار تومان به انبوه سازان واگذار شد که زمین این پروژه ها تأمین شده است و عملیات ساخت این واحدها توسط 34 شرکت انبوه ساز در حال انجام است و طبق برنامه باید این پروژه ها به پیشرفت 70 درصد می رسیدند اما میانگین پیشرفت فیزیکی فعلی این پروژه ها 15 درصد است و علت آن نیز عدم تامین منابع مالی این پروژه ها از سوی مردم و بانک ها است.

دبیر کمیته راهبری پروژه های اقدام و نهضت ملی انجمن انبوه سازان استان تهران خاطرنشان کرد: بیش از 500 هزار واحد در کشور هنوز حتی موفق به دریافت وام نشده اند. نظام بانکی همکاری مؤثری با این طرح نداشته و بانک مرکزی نیز به بهانه نبود منابع، از پرداخت تسهیلات امتناع می کند. حتی بانک هایی که تحت فشار مجلس و نهادهای نظارتی وادار به همکاری شده اند، نیز روند را به کندی پیش می برند.

وی با اشاره به عملکرد بانک ملی گفت: سپرده شدن پروژه های نهضت ملی مسکن به بانک ملی یک سیاست اشتباه بود چراکه این بانک درک کافی از ماهیت پروژه های حمایتی مسکن نداشت و ما ماه ها تلاش کردیم تا مسئولان آن را توجیه کنیم و نهایتا در روزهای پایانی سال گذشته با فشار کمیسیون عمران مجلس، انجمن انبوه سازان و سایر نهادهای مرتبط، بانک ها اقدام به پرداخت بخشی از تسهیلات به سازندگان کردند تا عملیات ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن ادامه پیدا کند.

به گفته این سازنده، پروژه هایی که قرار بود در 24 ماه تکمیل شوند، اکنون با تأخیرهای چند ساله مواجه اند و به دلیل افزایش بی رویه قیمت مصالح، زیان انبوه سازان به شدت بالا رفته است. وی افزود: قیمت آهن از زمان عقد قرارداد تا امروز رشد چندبرابری داشته و قیمت بتن در همین 20 روز اخیر دو برابر شده و به سه میلیون و 500 هزار تومان رسیده است.

زرقانی ادامه داد: این افزایش قیمت ها در حوزه مصالح ساختمانی و عدم تامین منابع مالی که باعث طولانی شدن روند اجرای پروژه ها شده است تا ساخت این پروژه ها برای انبوه سازان زیان ده باشد و حتی نرخ تعدیل ها نیز این موضوع را پوشش نمی دهد و تنها پیرو رسالت اجتماعی که انبوه سازان بر عهده دارند، عملیات ساخت این پروژه ها را پیگیری می کنند.

پیشنهاد انبوه سازان برای تکمیل پروژه های مسکن حمایتی چیست؟

بازرس انجمن انبوه سازان استان تهران در ادامه گفت: پیشنهاد ما به وزارت راه و شهرسازی این است که این پروژه ها به صورت مشارکتی با انبوه سازان ادامه پیدا کنند و به جای اتکا به آورده مالی مردم، می توان با تهاتر زمین و واحدهای مسکونی ساخته شده، این طرح را به سرانجام رساند. همچنین قیمت تمام شده برای متقاضی باید به صورت قطعی و قابل پرداخت تعیین شود تا از ورود دلالان به این طرح جلوگیری شود.

وی تأکید کرد: در حال حاضر، هیچ چشم انداز روشنی برای اتمام پروژه نهضت ملی وجود ندارد. این پروژه تنها در صورتی به نتیجه می رسد که دولت به جای شعار، وارد میدان شود و با همکاری واقعی بخش خصوصی، سازوکاری مشخص و عملیاتی برای تأمین منابع و تحویل واقعی واحدها به متقاضیان واجد شرایط فراهم کند.

به جای ساخت و ساز در بیابان، باید بافت فرسوده تهران را احیا می کردیم

زرقانی با اشاره به تجربه ساخت پروژه های انبوه در مناطق فاقد زیرساخت، تأکید کرد: امروز ضرورت دارد که سیاستگذاران به جای هدایت پروژه های انبوه سازی به مناطق دورافتاده و بی زیرساخت، بر احیای بافت های فرسوده شهری تمرکز کنند. وی با انتقاد از برخی سیاست های گذشته در اجرای طرح های مسکن، گفت: ما در مناطقی اقدام به ساخت و ساز کردیم که فاقد زیرساخت هایی چون آب، برق، گاز، مدرسه و بیمارستان بودند. در واقع قوطی هایی را به مردم تحویل دادیم، بدون آنکه کیفیت زندگی آنها تأمین شده باشد.

بازرس انجمن انبوه سازان استان تهران با اشاره به ظرفیت بافت های فرسوده شهری، افزود: اگر سیاست کلانی اتخاذ می شد که سرمایه گذاری در بافت های فرسوده صورت گیرد، امروز هم شهرها آبادتر بودند و هم مردم در نقاطی ساکن می شدند که امکانات اولیه در دسترس بود. درست است که بافت فرسوده مشکلاتی از قبیل مالکیت های خُرد و پیچیدگی های حقوقی دارد، اما با یک همت واقعی و ایجاد کارگروهی مؤثر، می توان این موانع را برطرف کرد.

وی با تأکید بر اینکه شهرداری تهران اقدامات محدودی در این زمینه انجام داده که هنوز به مرحله اجرا نرسیده، گفت: تشویق های فعلی شهرداری برای نوسازی بافت فرسوده بسیار ناکافی است. ساخت و ساز در این مناطق سودآوری چندانی ندارد و نیازمند حمایت جدی و طراحی مشوق های مؤثرتر است. اگر اراده ای جدی وجود داشته باشد، می توان یک محله را به طور کامل تملک کرد و با تجمیع واحدهای کوچک، واحدهای جدیدی ساخت.