قیمت سیمان از 400 به 150 هزار تومان کاهش یافت

به گزارش اخبار ساختمان، افزایش ناگهانی قیمت سیمان در اردیبهشت ماه، بار دیگر صنعت ساخت و ساز را با چالش جدی روبه‌رو کرد؛ چالشی که برخلاف سال های گذشته، این بار پیش از شروع تابستان و در اوج مصرف داخلی مصرف سیمان رخ داد. به گفته فعالان این صنعت علت اصلی این جهش قیمتی، محدودیت شدید برق بود که به شکل دستوری و ناگهانی و بدون اطلاع قبلی اعمال شد.

محدودیت در تامین برق عامل ایجاد شوک در بازار سیمان

علی اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان درباره محدودیت ناگهانی برق در صنعت سیمان گفت: علی رغم اینکه معمولاً در سال های گذشته، محدودیت برق از نیمه خرداد آغاز می شد اما امسال بر اساس ابلاغیه ای که در ۲۴ اردیبهشت ماه برای مدیران کارخانه های سیمان ارسال شد، بسیاری از واحدها با قطع یا کاهش شدید برق مواجه شدند. بر این اساس حتی در برخی استان ها اجازه تولید شبانه هم داده نشد و عملاً تولید کارخانه ها به ۱۰ درصد ظرفیت عادی رسید. این در حالی است که معمولا اردیبهشت ماه یکی از ماه های پرمصرف سیمان در کشور است.

وی ادامه داد: کارخانه های تولید سیمان معمولاً از نیمه اسفند تا نیمه خرداد با ظرفیت کامل کار می کنند تا هم نیاز همان ماه و هم ذخایر لازم برای تابستان که با کمبود برق رو به رو هستیم را تأمین کنیم. اما امسال با اعمال محدودیت برق صنایع در اردیبهشت ماه شوکی به بازار وارد شد که نگرانی ها را افزایش داد.

کاهش محدودیت مصرف برق کارخانه ها با پیگیری وزارت صمت

الوندیان گفت: با پیگیری هایی که وزارت صمت انجام داد، محدودیت ۹۰ درصدی برق کارخانه ها ظرف یک هفته به ۵۰ درصد کاهش یافت و کارخانه ها نیز از ۳۰ اردیبهشت مجدداً شروع به تولید کردند و با عرضه دوباره سیمان به بازار، باعث آرامش نسبی در قیمت ها شد و قیمت سیمان که تا حدود ۴۰۰ هزار تومان هم در بازار آزاد معامله می شد، به حدود ۱۵۰ هزار تومان کاهش یافت.

وی با بیان اینکه یکی از انتقادات جدی مطرح شده، نحوه تصمیم گیری درباره این محدودیت هاست، گفت: موضوع مهم این است که این تصمیم بدون اطلاع تشکل های تخصصی و یا حتی وزارت صمت اتخاذ و صرفاً از طریق پیامک به کارخانه ها اطلاع داده شده بود.

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان ادامه داد: درخواست ما این است که وقتی قرار است برای یک صنعت ملی تصمیمی گرفته شود، نیاز است تا متولیان آن نیز در جریان باشند و تشکل ها نیز دخیل باشند و برنامه ریزی بر اساس خرد جمعی انجام شود. این طور نیست که یک شبه تولید متوقف شود و بعد تازه پیگیر تبعات آن باشیم و به دنبال ارائه راهکار برای برطرف کردن آن باشیم.

تولید و صادرات در صنعت سیمان در معرض خطر قرار دارد

الوندیان با بیان اینکه ظرفیت عملیاتی صنعت سیمان ایران (سیمان سفید و سمان خاکستری) حدود ۹۰ میلیون تن در سال است، بیان کرد: در حالی که بر اساس آمار مصرف داخلی ۶۵ تا ۶۶ میلیون تن و صادرات حدود ۱۴ میلیون تن برآورد می شود، بنابراین حتی با کاهش ۱۰ میلیون تنی تولید، امکان تأمین نیاز داخل و صادرات وجود دارد و نباید نگرانی در این بخش وجود داشته باشد. اما در مورد کارخانه هایی که در نزدیکی مرزها ساخته شده اند این نگرانی وجود دارد که به واسطه فاصله آنها از شهرهای مرکزی کشور نمی توانند کمک چندانی برای جبران کمبود سیمان در بازار سایر شهرها محسوب شوند و از اینرو باید این مازاد تولید صادر شود تا هم ارزآوری داشته باشند و هم به واردات قطعات موردنیاز صنعت سیمان کمک کنند و چنانچه امکان صادرات برای آنها از بین برود این کارخانه های قطعا در معرض خطر قرار خواهند گرفت.

وی ادامه داد: بنابراین اگر جلوی صادرات گرفته شود، این کارخانه ها آسیب می بینند و کمک خاصی هم به بازار داخل نمی کنند. چون تأمین نیاز داخلی آن منطقه را انجام می‌دهند و مازاد آن را بایستی صادر کنند تا علاوه بر ارزآوری، بازارهای صادراتی نیز حفظ شوند.

رشد قیمت در صنعت سیمان متناسب با رشد هزینه ها نیست

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان گفت: در حالی که قیمت سیمان در سال جاری بر اساس قانون حدود ۴۰ درصد افزایش یافته، اما هزینه های تولید به مراتب بیشتر رشد کرده اند. قیمت سوخت در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۷۰ درصد و برق حدود ۱۱۵ درصد افزایش یافته است. همچنین هزینه حمل و نقل تا ۶۰ درصد رشد داشته است. افزایش دستمزد نیز بین ۴۰ تا ۴۵ درصد گزارش شده است.

وی ادامه داد: با این وضعیت، افزایش قیمت سیمان از هزینه های تولید عقب تر است به همین خاطر هدف ما افزایش پلکانی و متناسب قیمت است، نه شوک ناگهانی در بازار از طریق افزایش قیمت ها. نکته مهم این است که سود صنعت سیمان در تولید و فروش مستمر است و توقف های ناگهانی و جهش های قیمتی نمی تواند در افزایش سود فعالان این صنعت کمک کننده باشد.

الوندیان همچنین گفت: یکی دیگر از عواملی که بر قیمت سیمان تأثیرگذار است، کاهش تولید نسبت به ظرفیت اسمی کارخانه هاست. طبق آمار، تولید سیمان در سال ۱۴۰۳ حدود چهار میلیون تن کمتر از سال ۱۴۰۲ بوده که این کاهش عمدتاً ناشی از محدودیت انرژی و کاهش راندمان تولید است. بنابراین کاهش تولید به معنی افزایش هزینه سربار و در نهایت بالا رفتن قیمت تمام شده خواهد بود که این موضوع نیز می تواند بر نحوه فعالیت کارخانه ها تاثیرگذار باشد.

نابسامانی بازار سیمان به ضرر تولیدکننده و مردم خواهد بود

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان با اشاره به نابسامانی بازار سیمان، تأکید کرد: اگر تفاوت قیمت میان کارخانه و بازار شدید باشد و بازار به سمت رونق واسطه گری برود، مردم متضرر می شوند. بنابراین ما امیدواریم این تعادل قیمتی در بازار برقرار شود؛ تا از این طریق هم تولیدکننده و هم مردم از قیمت منصفانه بهره مند شوند و صنعت نیز از رونق خارج نشود.

وی افزود: خوشبختانه تمام نهادهای نظارتی با هدف این که سیمان به دست مصرف کننده واقعی برسد، پای کار آمده اند؛ و هدف این است که برخی از کدهایی که در تلاطم اخیر بازار فعال شده اند، به نام افراد یا شرکت هایی هستند که نه پروانه مصرف دارند و نه مجوز فروش، شناسایی و از چرخه حذف شوند.

الوندیان ادامه داد: مصرف کنندگان واقعی شرکت های سیمانی، بتن سازها، موزاییک کاران، پروژه های عمرانی و ساختمانی شخصی و همینطور مصالح فروش های دارای پروانه رسمی هستند که باید دسترسی راحت به سیمان داشته باشند و با هجوم گسترده ای که به بورس صورت گرفته نباید تامین سیمان مصرف کنندگان واقعی از این مسیر دچار مشکل شود.

این فعال صنعت سیمان همچنین گفت: بورس کالا به دلیل شفافیت آمار و اطلاعات، توانسته است وضعیت بازار را بهتر نمایش دهد. در گذشته، برخی معاملات در لابی ها و اتاق های دربسته انجام می شد، اما امروز هر آنچه رخ می دهد در تابلوی شفاف بورس دیده می شود.

وی تأکید کرد: ما با همین شفافیت می توانیم قاعده گذاری کنیم، بفهمیم کدام خریدار درست یا غلط است، و برای مدیریت بازار مصرف نیز برنامه ریزی داشته باشیم. اگر شوک اخیر به بازار وارد نمی شد، ما به صورت متعادل پیش می رفتیم اما متأسفانه، یکباره در اردیبهشت برق صنعت ما قطع شد و بحرانی که انتظارش را برای مردادماه داشتیم، زودتر رخ داد.

او افزود: برق تنها مشکل ما نیست؛ گاز ما نیز محدود شده است. از ۲۵ اسفند که گاز سیمان وصل شد، در اردیبهشت دوباره گاز قطع شده؛ آن هم در فصلی که نه سرد است نه گرم. اکنون پنج استان کشور از جمله خوزستان، فارس، بوشهر، سیستان و بلوچستان و هرمزگان، در صنعت سیمان با مشکل تامین گاز روبرو هستند و مجبور به استفاده از مازوت هستند. این موضوع هزینه های سوخت را به شدت بالا برده و از طرفی در چنین شرایطی، کارخانه ها هزینه حمل و سوخت را هم باید بپردازند.

افزایش قیمت بتن گردن سیمان نیست

الوندیان درباره تأثیر قیمت سیمان بر قیمت بتن نیز توضیح داد: هرچند صنعت سیمان و بتن ارتباط نزدیکی دارند، اما قیمت سیمان به تنهایی عامل گرانی بتن نیست. سهم سیمان در بتن مشخص و محدود است. خود تولیدکنندگان بتن هم در تلاش اند سیمان خود را مستقیم از بورس دریافت کنند تا تعادل بازار بتن نیز حفظ شود.

الزام به سرمایه گذاری در برق تجدیدپذیر

به گفته این مقام مسئول، بر اساس برآوردهای انجام شده برای استفاده از ظرفیت کامل صنعت سیمان، دیماند قراردادی صنعت سیمان 1760 مگاوات است که در برخی از روزها بین 600 تا 750 مگاوات ساعت برق برای این صنعت در نظر گرفته شده است و در شب ها نیز برق بیشتری تخصیص داده می شود تا صنعت روند بهتری در پیش داشته باشد.

وی ادامه داد: بایستی بر اساس قانون، کارخانه های سیمان موظفند پنج درصد برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کنند. برخی کارخانه ها در حال احداث نیروگاه های خورشیدی هستند. مطابق قانون هر سال یک درصد از این سهم باید محقق شود و در حال حاضر می توانیم اعلام کنیم که توانسته ایم مطابق با برنامه ریزی انجام شده حرکت کنیم.

وی افزود: اگر کارخانه ای نتواند این برق را تأمین کند، باید برق آزاد با قیمت بالا بخرد. اما توان مالی اکثر کارخانه ها برای توسعه زیرساخت های برقی کافی نیست.

قیمت های دستوری، مانع توسعه صنعت سیمان است

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان تصریح کرد: سیمان در ایران سال ها با قیمت دستوری اداره شده و عملاً فقیر نگه داشته شده است. در کشورهای با بازار آزاد، نسبت قیمت فولاد به سیمان یک به هفت است، اما در ایران این نسبت به ۳۰ برابر رسیده؛ یعنی سیمان به شدت عقب مانده است.

وی گفت: در حالی که صنعت فولاد توسعه یافته، سیمان درجا زده است. ما نمی توانیم حتی از حرارت دودکش هایمان برق تولید کنیم، چون سرمایه نداریم که نیروگاه WHR بسازیم. همچنین صنعت سیمان می تواند پسماندهای شهری تجزیه ناپذیر را مدیریت کند، اما باز هم نیاز به سرمایه گذاری دارد.

الوندیان ادامه داد: ما یارانه انرژی نمی خواهیم چراکه صنعت سیمان به برق و انرژی پایدار نیاز دارد از اینرو باید قیمت سیمان به جایگاه واقعی خود برسد این در حالی است که در حال حاضر، قیمت سیمان در ایران بسیار پایین تر از کشورهای همسایه است.

او افزود: ما به خاطر قیمت پایین سیمان، توان نوسازی کارخانه ها را نداریم. اگر نتوانیم خطوط تولید را به‌روز کنیم، مجبور می شویم واردکننده سیمان شویم. بنابراین سرمایه گذاری در بازسازی کارخانه ها، تولید سیمان های نوین، بهینه سازی مصرف انرژی و ارتقای کیفیت امری ضروری در صنعت سیمان است.

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان هشدار داد: ما ۹۰ میلیون تن ظرفیت تولید داریم و مصرف داخلی فقط ۶۰ میلیون تن است. در این شرایط نباید نگران این باشیم که با ایجاد چنین شرایطی که به صورت موقتی بازار را تحت تاثیر قرار می دهد شاهد بحران بزرگ در بازار مصرفی باشیم، بنابراین نیاز است تا از ظرفیت موجود نهایت استفاده را ببریم و به سمت تولید محصولات نوین و با افزایش سرمایه گذاری در این بخش، بهره وری صنعت سیمان را نیز افزایش دهیم.

الوندیان در پایان تأکید کرد: ما باید به جای محدودسازی، به سمت توسعه برویم. تولید سیمان های جدید، با دوام و کم مصرف باید جدی گرفته شود. با همکاری سازمان استاندارد، بورس کالا، مرکز تحقیقات مسکن و وزارت راه، در حال تدوین و اجرای استانداردهای جدید هستیم. اما این مسیر، نیازمند سرمایه، ثبات، و سیاستگذاری بلندمدت است.