نسخه های شفابخش برای ساماندهی بازار ساخت و ساز ایران

پژمان جوزی در گفت و گو با «اخبار ساختمان» ضمن بیان این مطلب گفت: باید توجه داشته باشیم که متاسفانه در دهه های اخیر موضوع توسعه گری در صنعت ساختمان مغفول مانده است و این غفلت آسیب بزرگی به صنعت ساختمان به‌عنوان صنعت مولد کشور زده است. صنعتی بود که سال‌ها صدایی نداشت، به همین جهت انجمن صنعت ساختمان با هدف مواجهه با چالش های روزافزون صنعت ساختمان ایجاد شد تا با اتکا به ظرفیت های قانونی موجود و با هم افزایی بین اعضا صدای خود را به گوش مسئولان برساند.

وی ادامه داد: شرکت های توسعه گر با توجه به تجربه و توانایی علمی که در اختیار دارند، قادر خواهند بود تا برای سازندگی کشور از طراحی ایده تا تامین منابع مالی را بدون هیچگونه بهره گیری از منابع دولتی نسبت به ایجاد زیرساخت ها و احداث روساخت ها اقدام کنند و قدرت ریسک پذیری دارند.

شرکت های توسعه گر در صنعت ساختمان چه ماموریتی را دنبال می کنند؟

جوزی گفت: نکته مهم در مورد شرکت های توسعه گر این است که تحمل ریسک بسیار بالایی دارند، علت این موضوع نیز این است که به علت عدم پشتیبانی مالی از سوی دولت و نهادهای حاکمیتی مجبور هستند برای بقا و کسب سود، سیستم خود را به روز نگه دارند یا در غیر اینصورت محکوم به شکست و نابودی خواهند بود و ادامه فعالیت برای آنها ممکن نخواهد بود.

رئیس انجمن صنعت ساختمان در ادامه گفت: همانطور که اشاره شده در دهه های اخیر جای خالی توسعه گرها در صنعت ساختمان احساس شد از اینرو دولت های مختلف نیز در غیاب توسعه گرها مجبور به همکاری با پیمانکارها شدند و همین موضوع با توجه به کثرت پیمانکارها باعث شد تا حجم دولت ها افزایش پیدا کند و مشکلات ناشی از این موضوع گریبانگیر صنعت ساختمان شده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر زمان بسیار خوبی است تا دولت به سمت بخش خصوصی حرکت کند و فضا را برای فعالیت توسعه گرها باز کند، گفت: خوشبختانه نگاه دولت و مسئولین دولتی نیز به موضوع خصوصی سازی تغییر کرده است و انجمن صنعت ساختمان نیز در حال تلاش است تا با بروزرسانی قوانین نسبت به بهبود جایگاه شرکت های توسعه گر اقدامات شایسته‌ای انجام دهد.

شرکت های توسعه گر چه کمکی می توانند به اصلاح قوانین و مقررات صنعت ساختمان داشته باشند؟

رئیس انجمن صنعت ساختمان ادامه داد: ما در مرکز پژوهش های انجمن صنعت ساختمان تلاش می کنیم تا با اثرگذاری در قوانین موجود و همچنین با ایجاد قانون توسعه گری نسبت به سطح بندی شرکت های توسعه گر که به شناخت این شرکت ها در سطح جامعه کمک می کند اقدام کنیم؛ به همین منظور به واسطه تعاملی که با مجلس شورای اسلامی داشته ایم، در تلاش برای تصویب قانون توسعه گر بوده ایم. قانونی که مرکز پژوهش های انجمن صنعت ساختمان با همراهی و همکاری جمعی از نخبگان این حرفه و حقوق دانان تدوین کرده است و در اواخر سال گذشته از آن رونمایی کرده و از طرف انجمن متبوع برای سران سه قوه و مجلس شورای اسلامی ارسال کردیم.

وی توضیح داد: به طور کلی می توان گفت که فرمول اعتلای صنعت ساختمان در کشورهای مختلف همین موضوع است و ما نیز باید مانند سایر کشورهای پیشرو نسبت به بهبود جایگاه شرکت های توسعه گر اقدام کنیم.

جوزی همچنین ادامه داد: توسعه گرها به دولت ها و حاکمیت ها تعاریفی از شهرهای جدید ارائه می دهند و ذیل آن نیز طرح های بزرگی تعریف می شود که پیمانکاران متعددی می توانند در قالب تفکر شرکت های توسعه گر فعالیت کنند.

قانون پیش فروش در صنعت ساختمان چه مشکلاتی دارد؟

پژمان جوزی با بیان اینکه قوانین نباید مانعی برای شرکت های توسعه گر ایجاد کنند، توضیح داد: قوانینی مانند قانون پیش فروش و سایر قوانین موجود در حوزه صنعت ساخت و ساز نباید مانعی برای فعالیت شرکت های توسعه گر ایجاد کند، چراکه اعتبار این شرکت ها و سابقه فعالیت آنها ورای این قوانین است و از اینرو نیاز است تا مردم و مسئولین این شرکت ها را زیر پرچم قوانین به روز و مناسب بشناسند و انجام امور صنعت ساختمان را به بخش خصوصی واگذار کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا انجمن صنعت ساختمان این آمادگی را دارد که برای تدوین قوانین جامع الاطراف کمک کند و مشکلاتی که گریبانگیر صنعت ساختمان هست را برطرف کند؟ گفت: خوشبختانه در حال حاضر اراده لازم برای تغییر در شرایط موجود در بدنه دولت و حاکمیت وجود دارد چراکه مسئولان امر به این نتیجه رسیده اند که تنها راه پیشرفت صنعت ساختمان شناخت و بهره گیری از توان توسعه گرهاست.

چگونه می توان کیفیت ساخت و سازها را ارتقا داد؟

جوزی در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی باید انجام شود تا به سمت ساخت و ساز با کیفیت در تراز جهانی حرکت کنیم؟ توضیح داد: ما سالهاست که با حذف توسعه گرها از صنعت ساختمان و همچنین تصدی گری دولت در این بخش و قراردادهایی که با پیمان کاران بسته شد، دولت اقدام به ساخت یکسری ساختمان ها تحت عنوان ها و طرح های مختلف(مسکن مهر یا نهضت ملی مسکن و...) کرد و آنچنان که باید و شاید نتوانست انتظارات را نسبت به ساخت مسکن با دوام برآورده کند. البته بدیهی هم هست دولتها اگر بجای رگولاتوری، تصدی گری کنند اوضاع بهتر از این نمی شود.

مسکن اقتصادی با چه ساز و کاری قابلیت اجرایی دارد؟

جوزی گفت: در حال حاضر نیاز بازار مسکن به سمت واحدهای اقتصادی حرکت کرده است و الزامی است که ساخت و طراحی این نوع از نیاز بازار مسکن به شرکت های توسعه گر سپرده شود؛ اعتقاد ما بر این است که چنانچه بخواهیم این طرح با موفقیت اجرایی شود باید تجربه فراوانی در این زمینه وجود داشته باشد و قطعا شرکت های پیمانکاری که تجربه چندانی در زمینه ساخت مسکن ندارند نمی توانند موفق عمل کنند.

وی با اشاره به طرح موفق شهرک اکباتان توضیح داد: شهرک اکباتان که توسط رحمان گلزار شبستری طراحی و اجرا شده است یکی از نمونه های موفقی است که توسط شرکت های توسعه گر در داخل کشور اجرایی شده است، این شهرک با حدود 16 هزار واحد توانسته است جمعیت زیادی را در خود ساکن کند و با گذشت حدود 50 سال هنوز به عنوان یک محله خوب شناخته می شود که با معماری درست توانسته است یک فرهنگ منحصربفرد ایجاد کند.

جوزی ادامه داد: به اعتقاد من یک معماری درست با خود فرهنگ می آورد و با آرامشی که در زندگی مردم جاری می کند باعث می شود تا زندگی مردم از هم جدا نشود و این موضوع تنها توسط یک متخصص قابلیت اجرا خواهد داشت تا با یک فرم درست یک معماری زیبا را اجرایی کنند. متاسفانه در سال های اخیر عملیات بزرگ ساخت خانه برای مردم را خیلی پیش پا افتاده در نظر گرفتیم، به نحوی که امروزه از این طرح ها و شهرها با عناوینی مانند خوابگاه ها و یا پناهگاه های بیابانی یاد می‌شود.

دولت چگونه می تواند از تولید مسکن حمایت کند؟

وی با بیان اینکه نکته مهم این است که دولت باید تصدی گری در این بخش را کنار بگذارد و اجازه بدهد تا توسعه گری در کشور جاری شود، تصریح کرد: برای این امر نیز ما فرمول های مختلفی ارائه کرده ایم از جمله اینکه دولت می تواند به جای پرداخت تسهیلات و یا زمین های رایگان و همچنین دریافت عوارض مختلف که باعث می شود تا فشار زیادی به شرکت های توسعه گر وارد شود در عوض وام یا کمک را به خریدار برای تحویل محصول نهایی ارایه دهد.

جوزی ادامه داد: رویه جهانی این است که زمینه را برای فعالیت توسعه گرها مهیا می کنند و در پایان محصول نهایی را از این شرکت ها خریداری می کنند و هزینه های مربوطه را کسر می کنند اما متاسفانه یکی از اشتباهاتی که در بدنه نهادهای دولتی ما وجود دارد این است که در همان ابتدای شروع عملیات ساخت یک پروژه تمام توان و سرمایه شرکت های توسعه گر را می‌گیرند و به نوعی این شرکت ها را فلج می کنند.

جوزی همچنین افزود: در حال حاضر می توان گفت که نهادهایی مانند بیمه تامین اجتماعی و نظام مالیاتی کشور فشار زیادی به شرکت های توسعه گر وارد می کنند و به نوعی انگیزه سرمایه گذاری را از سرمایه گذاران می گیرند؛ علی رغم اینکه ما در تلاش هستیم تا این چالش ها را برطرف کنیم اما مسئولین نیز باید متوجه شوند که با یک تسهیلگری ساده می توانند کمک کنند تا توسعه گران بتوانند مسکن اجتماعی را بسازند و به مردم تحویل دهند و گامی بزرگ در جهت حل معضل مسکن برداشته شود.

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه نسخه شفابخش شما برای مدیریت بهینه منابع و بودجه کشور در حوزه صنعت ساختمان چیست؟ توضیح داد: همانطور که قبلا به آن اشاره شد اگر دولت از تصدیگری خارج شود و بخش خصوصی پویا تر شود ناخودآگاه حجم دولت کاهش می یابد و در صورتی که بستر لازم فراهم شود و تفکرات نوین در این بخش جاری شود بخش خصوصی نیز قادر خواهد بود تا منابع مالی لازم را برای خود خلق کند.

وی ادامه داد: بخش خصوصی تا حد امکان باید بزرگ شود تا مردم بتوانند از آن کسب منافع کنند، بنابراین باید به فکر توسعه باشیم و با استفاده از تفکرات نوینی که در تمام دنیا جاری شده است، ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم. بخش خصوصی به خوبی این موضوع را درک کرده است که چنانچه اشتباهی انجام دهد قطعا نابود خواهد شد و برای پیشگیری از این موضوع همواره تلاش می کند تا به روز باشد و در جهت پیشرفت حرکت کند.