چاله های عمیق زیر پای پایتخت

به گزارش اخبار ساختمان، گود خیابان خدامی در حوالی میدان ونک نمونه‌ای از آنهاست. این گود چهار سال پیش ترک‌های اساسی به ساختمان‌های اطرافش انداخت. گود معروف ایران‌زمین هم همین‌طور. اینها گودهایی بودند که معروف شدند اما گودال‌های دیگری هم هستند که جز خطرناک‌ها دسته‌بندی شده‌اند، اگرچه تاکنون خرابی به بار نیاورده‌اند.

یکی دیگر از گودهای خطرساز و رها شده، گودی در مجاورت برج میلاد است، که قریب به هشت سال پیش، صرفاً به اتکای برگزاری مسابقه بین المللی طرح برتر و بدون طی فرایند صدور پروانه، اجرایی شد و کماکان نیز به علت اختلاف نظرهای کارشناسی مابین سازمان سرمایه گذاری و مشارکت‌های مردمی به طرفیت از شهرداری تهران و بنیاد تعاون ناجا بلاتکلیف مانده و بر اساس برخی گزارش‌های دریافتی ساختمان مرکز همایش‌های برج میلاد را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

این گود که بارها کارشناسان و اعضای شورای شهر نسبت به وضعیت خطرناک آن هشدار داده‌اند، چند سالی است که به محل مناقشه میان شورای شهر و شهرداری تهران نیز بدل شده است. همین دیروز یکی از اعضای شورای شهر بابت همین گود به شهردار تهران تذکر داد.

مجید فراهانی، رئیس کمیته و برنامه و بودجه شورای شهر تهران صبح دیروز در تذکر پیش از دستور خود گفت: کنار مرکز همایش‌های برج میلاد یک ضایعه شهری است که بیش از پنج سال است شهر را آزار می‌دهد. تعیین نشدن تکلیف این گود تاب‌آوری فضای شهری را دچار چالش کرده و به خطری بالقوه برای برج تبدیل شده است.

فراهانی اعلام کرد: اینجانب به عنوان نماینده مردم شریف تهران در اجرای بند ۳ ماده ۸۰ قانون شوراهای اسلامی کشور، درباره «لزوم توجه به پایدار نمودن گودال جنب برج میلاد تهران» به شهرداری تهران تذکر می‌دهم، انتظار دارم شهرداری بیش از پیش به مساله گودال برج میلاد تهران توجه نماید و این تهدید را با تحرک بخشیدن به سازمان سرمایه گذاری و مشارکت‌های مردمی بدل به فرصتی برای رشد و توسعه اقتصاد و سرمایه‌گذاری شهر نماید.

تعیین تکلیف کردن گودهای سطح شهر از وظایف شهرداری است اما به گفته مجید فراهانی شورای شهر تهران از ابتدای شورای پنجم پیگیری وضعیت گود رها شده در دستور کار قرار داده است اما با این حال علیرغم پیگیری‌های انجام شده نه تنها طرح جامع مربوط به اراضی برج میلاد تهیه نشده بلکه در خصوص گود مجاور این برج نیز تعیین تکلیف نشده است و شهرداری در پاسخ به مکاتبات و پیگیری‌های سازمان بازرسی کشور در سال ۹۶ و ۹۸ در خصوص پایدار کردن گودال کنار برج میلاد و خطر کج شدن برج اقدام جدی انجام نشده است.

سخنان چند ماه پیش مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران نیز بر صحبت‌های مجید فراهانی صحه می‌گذارد. چندماه پیش «مجید صالحی» به رسانه‌ها گفت: شورای اسلامی شهر تهران در آذرماه سال ۹۶ معاونت شهرسازی را مکلف به شناسایی و تعیین تکلیف گودهای فاقد عملیات عمرانی شهر تهران کرد و در بهمن ماه همان سال، ۲۷۹ گود شناسایی شد.

صالحی همچنین اطلاعاتی از وضعیت گودهای تهران و درصد خطر آن را به رسانه‌ها گفت. به گفته وی از ۲۷۹ گود شناسایی شده تا آن تاریخ ۵۸ گود تعیین تکلیف شده و به تراز صفر-صفر رسیده‌اند و در حال حاضر ۲۲۱ گود فاقد عملیات عمرانی در پایتخت وجود دارد که ۴۵ مورد آن‌ها متعلق به دستگاه‌های دولتی است. همچنین از مجموع گودهای فاقد عملیات، ۹۱ گود «پرخطر» و بیش از ۴۰ گود «میان خطر» محسوب می‌شوند.

لازم به ذکر است که تشخیص و تمایز گودهای رها شده از حیث میزان خطر به عواملی از قبیل عمق گود، ایجاد گود با شیب پایدار یا دیوار قائم، تراوش آب در گود و وجود سازه‌های حساس در همجواری با گود بستگی دارد.

در واقع ذیل مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان در بخش پی و پی‌سازی آمده که هرگونه گود با عمق بیشتر از ۲۰ متر با خطر بسیار زیاد تلقی می‌شود و گودهای با عمق کمتر از ۲۰ متر در گروه گودهای با خطر زیاد یا معمولی قرار می‌گیرند، البته در این مورد باتوجه به اینکه گود با شیب پایدار ایجاد شده یا با دیوار قائم، گودهای زیر ۶ متر یا ۹ متر به‌عنوان گودهای معمولی لحاظ می‌شوند.

برابر مفاد این ضوابط اگر آب در گود جاری باشد، گود از حیث میزان خطر، زیاد و بسیار زیاد تلقی می‌شود. همچنین، اگر خاکی که در آن گودبرداری انجام می‌شود دستی یا فاقد چسبندگی قابل اعتماد باشد، نمی‌توان خطر گود را معمولی درنظر گرفت.

یک کارشناس شهرسازی گودهای تهران را بسیار خطرناک توصیف کرد و به همدلی گفت: وضعیت گودهای ناایمن در تهران برکسی پوشیده نیست و برای پیشگیری از خسارات احتمالی جانی و اقتصادی برای شهروندان می‌طلبد ساماندهی این گودهای عمیق رها شده در دستور کار شورای شهر و شهرداری قرار گیرد.

«اکبرکریمیان» با بیان اینکه گودال‌های موجود در پایتخت بسیار خطرناک هستند، افزود: گودهایی که در گوشه و کنار پایتخت رها شده‌اند، تهدیدی جدی برای ساختمان‌ها و خیابان‌های اطراف محسوب می‌شوند و منجر به ریزش و فرونشست آنها می‌شود، هر لحظه امکان دارد در اطراف این گودها رانش زمین اتفاق بیفتد و فاجعه‌ای را رقم بزند.

کریمیان بسیاری از گودهای موجود پایتخت را به سیاست چند سال قبل شهرداری تهران گره زد و افزود: صدور پیش پروانه قبل از طی مراحل قانونی از سوی شهرداری تهران در چند سال گذشته باعث شد پایتخت با گودهایی مواجه شود که در گوشه و کنار شهر رها شده‌اند و اکنون به تهدیدی برای ساختمان‌ها و خیابان‌های حوالی آن گود تبدیل شده‌اند.

وی تصریح کرد: رویکرد درآمدمحور شهرداری تهران نسبت به طرح‌های ساختمانی در سال‌های گذشته، موجب شده اشخاص حقیقی و حقوقی به محض مراجعه برای درخواست پروانه ساختمانی با جواب مثبت شهرداری تهران روبرو شوند. در واقع، شهرداری برای اینکه بتواند سریع‌تر به جذب سرمایه برسد و از این ناحیه کسب درآمد کند بدون طی فرآیند قانونی صدور پروانه، اقدام به ارائه پیش پروانه یا دستور موقت می‌کرد که البته این موضوع با پیگیری‌های شورای پنچم برطرف شد.

کریمیان با بیان اینکه مالک برخی از گودهای پرخطر پایتنخت دستگاه‌های دولتی و برخی دیگر بخش خصوصی است، افزود: رسیدگی به وضعیت این گودها برای شهرداری هزینه‌بر است بنابراین باید مالکان شناسایی و آنها را مجبور به رفع خطر کرد. البته با وجود فراوانی گودهای ته را به نظر می‌رسد برای بسیاری از این گودها کاری از دست شهرداری بر نمی اید و بهتر است که دستگاه‌های بالادستی مانند قوه قضائیه به موضوع ورود کنند تا مانع از صدمه به مردم شوند.

وی با اشاره به تعداد زیاد گودها در تهران افزود: با توجه به فراوانی گودها می‌توان این گونه تصور کرد که گویا پایتخت بر روی سطحی مشبک بنا شده است. موضوعی که لزوم رسیدگی هرچه سریع‌تر شهرداری نسبت به این مسئله را محرز می‌کند.

لازم است مسئولان و سازمان‌های ذیربط ضمن اینکه برنامه‌ای که به کاهش گودهای تهران منجر شود، اتخاذ کنند. باید توجه کنند که با توجه به افزایش ساخت وساز در محیط‌های شهری از یک طرف و فراوانی ساختمان‌های با گودهای نیمه عمیق و کم عمق از طرف دیگر، این مسئله بیش ازاین در سطح شهر پیشروی نکند. بنابراین حالا باید برای مواردی از این دست فکری کرد و شورای شهر و شهرداری باید ورودی جدی به این موضوع داشته باشند و مشکلات گودها را بررسی و پیگیری کنند.

ایرنا