لزوم ارائه آموزش های مستمر برای کاهش مصرف انرژی

به گزارش اخبار ساختمان، قطع برق در تابستان و یا قطعی گاز در فصل زمستان طی سال های اخیر به وضوح موضوع ناترازی انرژی را به مردم و تولیدکنندگان در بخش های مختلف نشان داده است اما بحرانی که امروزه در حوزه انرژی با آن روبرو هستیم چیزی بیش از ناترازی انرژی است که مشکلات و مسائل مختلف را در تمام جامعه بین حاکمیت و مردم ایجاد کرده است.

این معضل در سال های اخیر آسیب بسیاری به صنایع مختلف وارد کرده است و از طرفی متاسفانه به علت تحریم ها، امکان سرمایه گذاری بیشتر در حوزه تولید انرژی وجود نداشته است و از اینرو نتوانسته ایم تولیدات خود را در حوزه انرژی افزایش دهیم که از اینرو شاهد افزایش ناترازی انرژی در فصول مختلف سال هستیم.

باید توجه داشته باشیم که موضوع ناترازی انرژی مشکلات زیادی را برای صنایع تولیدی مختلف ایجاد کرده است از جمله اینکه باعث افزایش هزینه ها، کاهش فرآوری و اختلال در فعالیت های اقتصادی و زندگی روزمره می شود که رفع این مشکل نیازمند همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم است.

به گفته کارشناسان عدم بهره وری در تاسیسات نقش زیادی در ناترازی انرژی دارد و بخش بزرگی از اتلاف انرژی نیز در حوزه تاسیسات صورت می گیرد، از اینرو با مهندس مجید بقایی، عضو هیات مدیره سندیکای شرکت های تاسیساتی و صنعتی ایران به گفتگو نشستیم و در مورد راهکارهایی که می تواند منجر به بهبود مصرف انرژی و حل موضوع ناترازی انرژی کمک کند، بحث کنیم؛ مشروح این گفتگو در ادامه آمده است:

میزان مصرف و هدررفت انرژی در بخش ساختمان چقدر است؟

متاسفانه به واسطه فقر آماری موجود در کشور، آمار دقیقی در حوزه در دست نیست اما به طور معمول میزان هدررفت انرژی در ساختمان ها بین 30 تا 40 درصد است برآورد می شود که این میزان هدر رفت انرژى در ساختمانها به عوامل مختلفى بستگى دارد و این مقدار می تواند بسته به نوع ساختمان، طراحى، مصالح ساختمانى، عایقبندى و سیستمهاى گرمایشى و سرمایشى متفاوت باشد.

ما شاهد هستیم که در بسیاری از کشورها به واسطه اقدامات مناسب با شرایط جغرافیایی منطقه و همچنین آموزش های مناسبی که در حوزه مصرف انرژی داده شده است، دولت ها توانسته اند تا حد زیادی موضوع انرژی را مدیریت کنند و از طرفی نیز با اجرای صحیح قوانین و مقررات حوزه ساخت و ساز از هدررفت انرژی نیز جلوگیری کرده اند.

در حال حاضر میانگین جهانی هدررفت انرژی کمتر از 20 درصد است و این در حالی است که این میزان در کشور ما چیزی بیش از 2 برابر میانگین جهانی است، پس بنابراین نیاز است تا ما نیز با ارائه آموزش های متناسب و مستمر در زمینه استفاده از انرژی های مختلف نسبت به کاهش میزان مصرف و هدررفت انرژی حرکت کنیم.

از طرف دیگر نیز باید نسبت به توجه داشته باشیم که سیستم های سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده در کشور ما ناکارآمد هستند و متاسفانه راندمان محصولات در دسترس ما مورد بررسی قرار نمی گیرند و باید اقرار کنیم که از تکنولوژی روز دنیا عقب مانده ایم و این در حالی است که در سایر کشورها توجه ویژه ای به استفاده از تکنولوژی نوین در تولید محصولات مختلف دارند.

شاید یکی از اصلی ترین علل اینکه در کشور ما این حجم از مصرف و هدررفت انرژی اتفاق می افتد این است که منافع ملی و شهروندی برای مردم به درستی تعریف نشده است و تبلیغی هم در این حوزه انجام نشده است و این در حالی است که اگر این امر به درستی صورت بپذیرد شاهد اتفاقات مثبتی در این حوزه خواهیم بود.

نکته مهم این است که دولت ها نیز باید در جهت اجرای درست منافع ملی حرکت کنند و علاوه بر اجرای درست آن، نسبت به آموزش مناسب به مردم نیز اقدام کنند. باید توجه داشته باشیم که منافع ملی و منافع شهروندی به هم گره خورده است و اگر مردم به خوبی این آموزش ها را فرا بگیرند قطعا اقدامات مناسبی را در جهت کاهش مصرف انرژی انجام خواهند داد.

نکته مهم در ارائه آموزش های مناسب در حوزه منافع ملی و شهروندی این است که باید این آموزش ها از سمت کسی بیان شود که مقبول مردم باشد تا اثرگذاری بیشتری داشته باشد.

در طی سال های متمادی ما شاهد این بوده ایم که دولت ها به عنوان اولین و تنها راه حل ممکن برای مقابله با بحران انرژی و کاهش مصرف انرژی اقدام با افزایش قیمت انرژی می کنند، به نظر شما آیا این سیاست می تواند مشکل ناترازی انرژی را حل کند؟

باید تایید کنیم که انرژی در ایران ارزان است اما سوال این است که آیا می توان هرساله با گران کردن انرژی، میزان مصرف را کاهش داد؟ پاسخ به این پرسش چندان دشوار نیست، کافی است که تنها مروری داشته باشیم به نتیجه این سیاست در طی سال هایی که این سیاست از سوی دولت ها اجرا شده است؛ همانطور که در گذشته شاهد بوده ایم گران سازی انرژی شاید در کوتاه مدت موثر باشد اما قطعا در بلندمدت نمی تواند اثرگذاری مثبتی به همراه داشته باشد.

نکته مهم در اینباره این است که آیا دولت می تواند مسائل اجتماعی مرتبط با سیاست گران سازی انرژی را نیز حل کند؟ پاسخ قطعا منفی است، چرا که با افزایش بهای انرژی قطعا مردم فشار زیادی را تجربه خواهند کرد. بنابراین باید از قبل برای اقتصاد مردم نیز برنامه ریزی هایی انجام شده باشد تا خللی در زندگی مردم ایجاد نشود؛ اگر خلاف این موضوع باشد هیچ پذیرشی از سوی مردم صورت نخواهد پذیرفت و قطعا این سیاست شکست خواهد خورد.

به طور کلی باید بپذیریم که گران سازی انرژی قطعا تاثیری در میزان هدررفت انرژی ندارد و در میزان مصرف انرژی نیز شاید در کوتاه مدت تاثیر داشته باشد و تنها به عنوان یک مُسکن کوتاه مدت عمل خواهد کرد.

اما می توان از راهکارهای دیگری مانند آموزش مناسب به مردم، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و سایر تجربیات موفق جهانی در حوزه استفاده از انرژی استفاده کنیم تا بتوانیم مردم را مجاب کنیم تا از انرژی به صورت بهینه استفاده کنند.

با توجه به اینکه در کشور ما امکان استفاده از تمامی انرژی های تجدیدپذیر فراهم است اما شاهد هستیم که تاکنون اقدام مناسبی در این حوزه انجام نشده است، به نظر شما علت چیست؟

ما در کشور از ظرفیت خوبی برای بهره گیری از انرژی ها تجدیدپذیر برخوردار هستیم و شرایط به نحوی است که می توانیم بخش قابل توجهی از انرژی موردنیاز کشور را از این بخش فراهم کنیم، اما متاسفانه با مسئله بزرگی مانند تحریم روبرو هستیم، قطعا نمی توان منکر این شد که تحریم ها نمی تواند تاثیری در این زمینه داشته باشد.

در حال حاضر با توجه به تحریم هایی که وجود دارد امکان استفاده از تکنولوژی های روز دنیا برای ما فراهم نیست و از طرفی نیروگاه هایی که در حال حاضر در کشور وجود دارد نیز از تکنولوژی های روز دنیا محروم هستند و نیاز به بازسازی دارند و چنانچه این موضوع امکانپذیر باشد قطعا مصرف نیروگاه ها نیز کاهش پیدا خواهد کرد و راندمان نیز افزایش خواهد یافت اما در شرایط فعلی میزان زیادی انرژی مصرف می شود در حالی که راندمان بالایی ندارد.

نکته مهم دیگر نیز این است که ما در جذب سرمایه گذاران خارجی نیز نتوانسته ایم موفق عمل کنیم و این در حالیست که بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا نیز از این شیوه استفاده می کنند، ما نیز اگر بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و منافع مشترک ایجاد کنیم قطعا به دستاوردهای مناسبی دست پیدا خواهیم کرد و همچنین می توانیم ارتباط مناسب تری با سایر کشورها برقرار کنیم تا به تکنولوژی های نوین دست پیدا کنیم.

با توجه به مبحث ارزان بودن انرژی، دست تولیدکنندگان در حوزه تولید محصولات با گرید انرژی پایین باز است، چراکه مصرف کنندگان نیز حاضر هستند با بهای پایین تر محصولی را خریداری کنند و قطعا میزان مصرف انرژی هم در بسیاری موارد کم اهمیت است. به نظر شما آیا می توان تولیدکنندگان را ملزم به تولید محصولات با مصرف کمتر و بهره وری بالاتر تولید کنند؟

نگاهی به بازار نشان می دهد که امکان دسترسی به محصولات روز دنیا وجود ندارد و باید تاکید کنیم که تا زمانی که امکان رقابت در بازار مصرف وجود نداشته باشد قطعا باید از محصولاتی که در بازار وجود دارد استفاده کنیم، از طرف دیگر تا زمانی که تولیدکنندگان داخلی نتوانند از تکنولوژی های روز دنیا بهره ببرند نمی توانیم انتظار داشته باشیم که محصولی در حد استانداردهای جهانی تولید کنند.

لذا تولید محصولی که بتواند راندمان بالایی داشته باشد و انرژی کمتری مصرف کند نیازمند این است که بتوانیم ارتباط مناسبی با جامعه جهانی داشته باشیم و باید راه ارتباطی با کشورهای برتر در زمینه تکنولوژی های نوین باز باشد تا بتوانیم با بهره گیری از تجارب این کشورها و همچنین این تکنولوژی ها نسبت به تولید محصولات جدید با راندمان بالا اقدام کنیم.

ما هر ساله شاهد هستیم که همایش ها، سمینارها، نشست ها و سایر برنامه های مختلف در حوزه انرژی و کاهش مصرف انرژی در کشور برگزار می شود اما تاکنون نتوانسته اند تاثیری بر روند مصرف انرژی داشته باشند، با توجه به اینکه برگزاری «اولین همایش ملی تأسیسات، گلوگاه ناترازی انرژی» را در پیش داریم، بفرمایید چگونه می توانیم شاهد اثرگذاری چنین برنامه هایی بر روند الگوی مصرف انرژی در کشور باشیم؟

به طور قطع تبلیغات و ارائه آموزش های مناسب می تواند اثرگذاری مناسبی در این حوزه داشته باشد، همانطور که گفته شد بایستی منافع ملی و شهروندی به شکل مناسبی به مردم آموزش داده شود و باید منافع شهروندان در بحث کاهش مصرف انرژی و همچنین کاهش هدررفت انرژی مشخص باشد به این معنی که بایستی اثرات کاهش مصرف انرژی برای مردم مشخص باشد.

بنابراین باید مردم نسبت به چرایی و علت الزام کاهش مصرف انرژی و همچنین اثرات آن بر زندگی شهروندان آگاه شوند و تبلیغاتی که در این حوزه انجام می شود بایستی به صورت پیوسته و به صورت برنامه ریزی شده انجام شود تا بتوانیم امر آموزش را به صورت مستمر در اختیار مردم قرار بدهیم.

بیشتر بخوانید: جای خالی برچسب انرژی در صنعت ساختمان