تخریب باغات کاشان به بهانه ساخت و ساز

به گزارش اخبار ساختمان، افزاش گازهای گلخانه‌ای به مهمترین و بزرگترین دغدغه فعالان و علاقمندان به محیط زیست در سراسر دنیا تبدیل شده است. همزمان با گسترش فعالیت‌های انسان در نابودی فضای سبز به بهانه‌های مختلف و نابودی جنگل‌ها و مراتع در سراسر جهان معضلات و مشکلات زیست محیطی نیز با رشد و سرعتی چندین برابری در حال افزایش است.

آموزش‌ها و فرهنگسازی‌های پیوسته فعالان محیط زیستی در سراسر گیتی برای توجه انسان‌ها در حفظ فضای سبز و محیط زیست اطراف خود نیز نتوانسته است آتش طمع را در وجود آدمیان خاموش کند.

حتی نهیب و ترس از آینده فرزندان و نسل‌های آینده نیز این حرص و ولع انسان را نسبت به تخریب محیط زیست و فضای اطراف خود نتوانست کم کند و روز به روز که می‌گذرد اخبار جدیدترین از نابودی و قتل درختن به گوش می‌رسد.

مقتولانی که نه اولیای دم دارند و نه خود قادر به حفاظت و مراقبت از وجود خود در مقابل اره و تبر زیاده‌خواهی‌های انسان هستند.

در این بین چه آتش‌هایی که بر دل و جان درختان و جنگل‌ها و مراتع می‌افتد و سوزشی چند برابر را برای وجود علاقمندان به محیط زیست در بر دارد که آخرین نمونه آن از آتش‌سوزی گسترده در استرالیا را می‌توان نام برد.

اما در این میان در حریم زندگی و قلمرو محدود جغرافیایی خودمان نیز با تبر بر جان درختان و باغات افتاده‌ایم و بی‌مهابا برای کسب منافعی مادی در قبل صنعت پر زرق و برق ساختمان سازی آنچه برای آیندگان به ارمغان می‌گذاریم ساختمانی است که تا چند دهه و یا حتی چند سال بعد مجدداً باید بازسازی شود تا زرق و برق آن حفظ شود.

باغات و فضای سبز به جرأت ریه‌های تنفسی در شهر هستند که متأسفانه دچار بی‌تدبیری همسایگان انسانی خود می‌شوند و به جفا با توسعه سیمانی ساخت و سازهای انسانی سرنوشتی جز نابودی پیدا نمی‌کنند.

کاهش چشمگیر اراضی قابل کشت و باغات در سطح کاشان

رئیس اداره جهاد کشاورزی کاشان با اشاره به کاهش چشمگیر اراضی قابل کشت و باغات در سطح شهرستان در یک دهه اخیر گفت: تبدیل اراضی کشاورزی به موارد غیر کشاورزی مانند باغ ویلا، کارگاه و منازل مسکونی و همچنین مشکلات تعیین محدوده شهر و سوءاستفاده‌های مالی افراد سودجو با تغییر کاربری‌ها و خشکسالی و کاهش برداشت آب چاه‌ها موجب کاهش سطح کشت اراضی و باغات موجود در شهرستان کاشان شده است.

وی با اشاره به طرح پیشنهادی جهاد کشاورزی کاشان برای حفظ باغات افزود: در این طرح مقابله با توسعه ریزگردها، خشکسالی و کاهش ذخایر آب سفره زیرزمینی جز درخواست‌های ماست وگرنه در صورت بی‌توجهی به این موارد دیگر باغ سبزی در کاشان وجود نخواهد داشت.

مجید کافی زاده با اشاره به اینکه باغات ریه‌های شهر هستند، ابراز داشت: حفظ باغات به افزایش سرانه سبز کاشان و راهی برای مقابله با پدیده‌های جوی آلودگی هوا و ریزگردهاست و این در حالی است که متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل کمبود منابع آبی، روند گرم شدن هوا و توسعه شهر بسیاری از باغات شهر نابود شده‌اند.

برای تشکیل یک سانتی‌متر خاک کشاورزی ۱۰۰ سال نیاز است

وی با انتقاد از ساخت وساز در اراضی کشاورزی اذعان داشت: برای تشکیل یک سانتی‌متر خاک کشاورزی ۱۰۰ سال زمان نیاز است ولی عمق خاک برخی از مناطق شهر کاشان مانند فین، حسن آباد و لتحر به دو متر نیز می‌رسد و نباید اجازه از بین رفتن این خاک حاصلخیز را که جز منابع طبیعی و سرمایه‌های ملی هستند را بدهیم.

رئیس اداره جهادکشاورزی کاشان با بیان اینکه امسال ۶۸ هکتار از باغات راوند، طاهرآباد لتحر، فین خشک شده اند، بیان داشت: از سطح ۹ هزار باغات در سطح شهرستان کاشان حدود دو هزار و ۳۰۰ هکتار آن به عنوان کمربند سبز شناخته شده و اطراف کاشان را احاطه کرده اند.

وی همچنین با اشاره به اینکه بی توجهی به باغات و آلودگی‌های موجود سبب شده است که اطراف باغ‌ها و مزارع کاشان نشست‌هایی با عرض ۱۵ متر ایجاد شود، خاطرنشان کرد: تعدیل ۵۰ درصدی و کارشناسی نشده دبی چاه‌های کشاورزی خسارات جبران‌ناپذیری را به بخش کشاورزی شهرستان به‌ویژه در خشک شدن باغات وارد کرده است.

تراژدی نابودی باغات کاشان در فاصله سال‌های ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۸ میلادی

روزی روزگاری دشت کاشان با وجود قرار گرفتن در منطقه‌ای کویری دارای زمین‌ها و باغات حاصلخیزی بود که علاوه بر رفع نیاز مردمان کاشان، دیگر هموطنان در سراسر ایران و حتی همنوعان خودمان در دیگر کشورهای دنیا از محصولات باغی و کشاورزی استراتژیک کاشان متنعم بودند.

شهر کاشان با وجود تمام این توانمندی‌ها و با بررسی‌های انجام شده و جستجویی ساده در فضای مجازی در طول سالیان گذشته شاهد یک تراژدی به تمام معنا در نابودی باغات و فضای سبز خود بوده است.

آنچه از شواهد و قرائن و با استفاده از تکنولوژی گوگل ارث به آن دست پیدا کردیم سطح گسترده‌ای از زمین‌ها و مناطق حاشیه‌ای و خود شهر کاشان در سال‌های نه چندان دور مملو از باغات و فضای سبزی بوده است که در حال حاضر ساختمان‌های کوچک و بزرگ جای درختان تنومند را گرفته‌اند و زرق و برق ظاهری شهر را افزون کرده‌اند.

به استناد تصاویر گرفته شده از گوگل ارث در سال ۱۹۸۴ میلادی کاشان در محدوده باغ تاریخی و جهانی فین و محدوه خیابان امیرکبیر و بخش فین دارای باغات گسترده بوده است که به وضوح در تصویر ذیل کاملاً هویداست.

حال با مقایسه این عکس با تصویر مربوط به سال ۲۰۱۸ که از همین محدوده گرفته شده است این تفاوت کاملاً مشخص است:

صنعت و معدن و شرکت‌های تاسیساتی مجوز احداث کارگاه و کارخانه را در جاده قمصر ندهند

معاون فنی و شهرسازی شهرداری کاشان با بیان اینکه شهرداری‌ها در خارج از محدوده شهری هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند، گفت: در محدوده شهر با باغات و زمین‌های کشاورزی مواجه هستیم ولی شهرداری در هنگام صدور پروانه و تفکیک باغات ضوابط جهاد کشاورزی را رعایت می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در جاده قمصر اتفاقات بدی افتاده است، خاطرنشان کرد: اداره صنعت و معدن و شرکت‌های تاسیساتی مجوز خدماتی برای احداث کارخانجات و کارگاه‌های صنعتی را ندهند تا صنایع کارگاهی برای فعالیت خود در مجتمع‌ها و شهرک‌های کارگاهی مستقر شوند.

حسن نعناکار افزود: در زمینه پلاک‌های خارج محدوده شهری حتماً و به‌طور یقین از جهاد کشاورزی برای ارائه هر گونه حکمی استعلام می‌شود ولی در پلاک‌های محدوده داخل شهر با کاربری باغ و اراضی کشاورزی جهاد کشاورزی جواب مثبت می‌دهد.

شهرداری چاره‌ای جز جریمه کردن ندارد

وی با بیان اینکه بسیاری از پرونده‌های ورودی کمیسیون ماده ۱۰۰ دارای امتیازاتی از شرکت‌های خدماتی و بعضی مواقع مسکونی هستند، افزود: برای مالکانی که حکم تخریب در کمیسیون ماده ۱۰۰ صادر می‌شود با گرفتن دستور موقت و شکایت در دیوان عدالت اداری ۹۹ درصد از احکام تخریب را نقض می‌کنند و کارشناسان دادگستری هم ضرورت تخریب را نمی‌نویسند و در این صورت شهرداری چاره‌ای جز جریمه کردن ندارد.

لزوم حضور فعال مقام قضائی برای حفظ باغات

آنچه مبرهن است ناهماهنگی فرایندهای حمایتی برای حفظ باغات در بین دستگاه‌های مسئول توانسته است افراد را برای نابودی باغات و فضای سبز برای توسعه ساخت و ساز بیش از پیش مصمم کند.

حضور فعالانه مقام قضائی در حمایت از متولیان امر می‌تواند نقش مؤثر و بی بدیلی در مبارزه با افرادی باشد که بدون توجه به حق عموم مردم در استفاده و استنشاق هوای سالم و پاک مشغول تخریب این باغات هستند.

با ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم باغات برخورد می‌شود

فرماندار کاشان نیز با بیان اینکه با ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم باغات برخورد می‌شود، اظهار داشت: لازم است تمامی دستگاه‌های اجرایی در حفظ باغات و اراضی کشاورزی اهتمام جدی داشته باشند.

وی با اشاره به گسترش شهرها و توسعه شهرنشینی افزود: توسعه سیمانی ساخت و سازها علاوه بر ضرر و زیانی که بر محیط زیست و همچنین اطراف ما دارد یکی از عوامل مهم در نازیبایی‌های بصری شهر است که در نگاه مسافران و گردشگران نکته‌ای منفی است.

علی اکبر مرتضایی یکی دیگر از پیامدهای حفظ باغات و فضای سبز را حفظ خاک به‌عنوان سرمایه‌ای عظیم دانست و خاطرنشان کرد: فرسایش خاک می‌تواند علاوه بر ایجاد مشکلات زیستی و تنفسی باعث افزایش سیلاب‌های فصلی نیز شود.

لزوم توجه به بحث روستاشهر

وی افزود: در یک سال اخیر وزارت راه و شهرسازی در مباحث طرح تفصیلی شهرها به بحث روستاشهر توجه کرده است و هنوز هم در کاشان مناطق فین، راوند، لتحر، حسن آباد و طاهرآباد با وجود تبدیل به شهرنشینی بافت روستایی خود را حفظ کرده است.

فرماندار کاشان با اشاره به اینکه برای حفظ باغات باید پیشنهادات جهاد کشاورزی با اقدامات پیشگیرانه انجام شود، افزود: در این لازم است تمام دستگاه‌های ذی‌ربط با هماهنگی و انجام اقدامات جدی و پیشگیرانه از تخریب باغات در شهر جلوگیری کنند.

به خودمان بر می‌گردد

یکی از مهمترین ظرفیت‌های موجود برای مقابله با تخریب باغات و تبدیل آن‌ها به ساختمان‌های کوچک و بزرگ در محدوده شهری فرهنگسازی صحیح است. به نظر می‌رسد هر چند ممکن است آموزش‌های داده شده در ابتدا نتواند سرعت تخریب باغات به منظور بهره وری مسکونی را کم کند اما این مهم در طولانی مدت می‌تواند نقش بی بدلیلی در حفظ باغات به‌خصوص در محدوده شهری داشته باشد.

حفظ محیط زیست همانند مباحث مربوط به آلودگی هوا که ارتباط مستقیمی با زندگی تک تک افراد جامعه دارد علاوه بر برخورد جدی توسط دستگاه‌های ناظر فرهنگسازی مطلوبی را به‌خصوص بین کودکان و نونهالان می‌طلبد.

اما در این بین نهادها و دستگاه‌های مربوطه هم باید با نظارت کافی و لازم برای حفظ باغات تلاش کنند. همکاری دستگاه قضائی در صدور آرا می‌تواند به عنوان یک پشتوانه اجرایی مهم در تصمیم‌گیری‌های نهادهای مربوطه باشد.

و در پایان باید گفت هر اقدام و رفتار ما در جامعه نتیجه آن به خودمان بر می‌گردد به نحوی که می‌تواند آینده زندگی ما و فرزندان ما را نسبت به تصمیمات و رفتارهای تک تک ما انسان‌ها تحت شعاع قرار دهد.

مهر