وال پست و هدف از اجرای آن در ساختمان چیست؟

به گزارش اخبار ساختمان، وال پست یک المان غیر سازه ای است که اجرا و عدم اجرای آن به نظر مهندس طراحی ساختمان بستگی دارد. اهمیت استفاده از وال پست در عدم آسیب دیدگی قسمت های اصلی سازه مانند تیر، ستون و سقف ها است. استفاده از وال پست می تواند تضمین کننده عملکرد مناسب سازه شود.

وال پست چیست؟

وال پست عضوی است که میانقاب های سازه ای و غیر سازه ای و تیغه ها را به اسکلت ساختمان، برای مقاومت در برابر نیروهای جانبی باد و زلزله متصل می کند.

میانقاب ها دیوارهایی هستند که به واسطه اتصال یا عدم اتصال آنها به سازه، نام آنها تغییر کرده و به 2 دسته میانقاب سازه ای یا غیر سازه ای تقسیم می شوند. تیغه ها نیز دیوارهایی هستند که خارج از قاب های سازه ای اجرا می شوند و نامگذاری آنها هیچ ارتباطی به ضخامت این دیوارها ندارد.

انواع وال پست

وال پست به دو دسته وال پست قائم و وال پست افقی تقسیم بندی می شود. نحوه عملکرد وال پست قائم و افقی به گونه ای است که باعث ایجاد درگیری دیوار با اسکلت و در نتیجه استحکام بخشیدن به دیوار می شود.

انواع وال پست از نظر اجرایی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود. همان گونه که قبلا نیز به این نکته اشاره شد، یکی از روش های اجرای وال پست با استفاده از انکربولت صورت می گیرد. از دیگر روش های اجرای آن می توان به اجرای تسمه دور ستون، اتصال دیوار به ستون به واسطه استفاده از میلگرد، مهار دیوار به واسطه تعبیه میلگرد در داخل ستون ها، استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار، مهار دیوار از طریق عبور میلگرد در داخل سوراخ قالب ها و اجرای وال پست به عنوان جان پناه، اشاره کرد.

نوع اتصال وال پست باید به گونه ای باشد که اجزاء قائم در سقف و کف ساختمان مهار شوند. به این منظور قبل از بتن ریزی داخل قالب ها، پلیت جایگزین شده و پس از پایان بتن ریزی از پلیت ها برای نصب وال پست ها استفاده می شود. از دیگر روش های جایگزینی پلیت ها می توان به استفاده از انکر بولت ها اشاره کرد.

اهمیت استفاده از وال پست

علیرغم اهمیت اجرای این المان در سازه‌ ها، اجرای وال‌ پست در سازه‌ های شهری در ایران پیشینه چندانی نداشته و تقریباً محدود به یک دهه‌ ی اخیر می شود، اما با این حال همچنان در بسیاری از سازه‌ هایی که در کشورمان ساخته می شوند اجرای وال‌ پست یا انجام نمی شود و یا محاسبه و اجرای آن همراه با نقاط ضعف اساسی صورت می گیرد.

تفکری که در بین مهندسان طراح وجود دارد لزوم بر سالم ماندن المان‌ های اصلی سازه یعنی تیر، ستون و سقف ها است و سالم بودن این بخش ها ضامن عملکرد مناسب سازه است.

اما زلزله های اخیر نشان داد حتی در شرایطی که سازه پایدار بماند و به اعضای اصلی آن آسیبی وارد نشود آسیب در اعضای غیر سازه ای، (دیوارهای پیرامونی، تیغه‌ها، نماهای ساختمان، تاسیسات و …) ممکن است عملکرد کلی سازه را زیر سؤال برده و آسیب های اقتصادی و حتی جانی جبران ناپذیری پدید آورد. چرا که سختی میان قاب ها تاثیری مستقیمی در سازه دارد از این رو می توان به اهمیت استفاده از وال پست را پی برد.

ویژگی های وال پست

وال پست می تواند به شکل فلزی یا بتن آرمه باشد. نمونه فلزی وال پست معمولا به شکل پروفیل نبشی، ناودانی و قوطی است. وال پست در فواصل و طول های مشخص و در جهت یکپارچه عمل نمودن دیوار به کار می رود. وال پست به صورت یک تیر یا ستون عمل می کند و محل قرار گیری آن در انتهای فریم با دهانه بالا و محلی که با دیوار پوشش می شود، است.

چگونگی اجرای وال پست

اجرای وال پست در قسمت های مختلفی هم چون ساختمان بتنی، اسکلت فلزی و بلوک های سیمانی صورت می گیرد. در ادامه به بیان جزئیات بیش تر در مورد هریک از آن ها می پردازیم.

نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی

در جهت اجرای وال پست در اسکلت بتنی ابتدا باید محل قرار گیری و ساخت وال پست، منطبق با نقشه مشخص شود. سپس نسبت به نصب ورق های اتصال در کف و سقف اقدام می شود. باید توجه داشت که فاصله نصب وال پست در هنگام اجرای دیوار را خالی نگه داشت. در ادامه و در هنگام ردیف کردن بلوک ها در هر دو ردیف باید از یک بست استفاده کرده و دو دیوار مجزا را به یکدیگر متصل کرد.

پس از اتمام ساخت دیوار، از چهار میلگرد استفاده کرده و آن ها را به ورق های اجرا شده در کف و سقف جوش می دهیم. پس از انجام این کار با استفاده از سیم آرماتوربندی نسبت به اتصال میلگردها به بست ها اقدام کرده و دو طرف دیوار را قالب می بندیم. در این مرحله داخل قالب ها بتن می ریزیم و در پایان پس از باز کردن قالب ها وال پستی منطبق بر ضخامت دیوار خواهیم داشت.

نحوه اجرای وال پست فلزی در بلوک سبک

در اجرای وال پست فلزی در بلوک های سبک در ابتدا باید مطابق با نقشه محل ورق های اتصال به کف و سقف را بررسی کرده و مکان آن را مشخص کرد. پس از انجام این کار نسبت به نصب ورق های اتصال اقدام کرده و وال پست را به ورق های پایینی و بالایی جوش می دهیم. سپس در یک طرف بلوک را به صورت کامل و در سمت دیگر قسمت وال پست را از داخل بلوک ایجاد نمایید.

نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی

به طور کلی می توان گفت، نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی به گونه ای است که وال پست در اسکلت فلزی به واسطه جوشکاری، به تیر و ستون متصل می شود.
 

ضوابط اجرای وال پست

ضوابط اجرای وال پست در بند ۷-۵-۳ در آیین نامه ۲۸۰۰ بیان شده است. ضوابط اجرای وال پست با توجه به این بند شامل موارد زیر است:

*  در صورتی که طول دیوار بیش تر از ۶ متر باشد، به اجرای وال پست نیاز است. در برخی از موارد این اندازه ۵ متر نیز عنوان شده است.
*  در صورتی که طول دیوار ۴۰ برابر ضخامت دیوار باشد، نیاز به ساخت وال پست است.
*  آن چه که در این آیین نامه در مورد وال پست افقی آمده است، اجرای آن برای دیوار بیش از ۳.۵ متر است.

کنترل اجرای صحیح وال پست باید به واسطه همکاری مهندس ناظر عمران و ناظر معماری صورت می گیرد. وظیفه مهندس ناظر عمران کنترل اجرای صحیح وال پست و وظیفه مهندس ناظر کنترل اجرای دیوارهای داخل وال پست است.

چرا باید دیوارها را نبشی کشی کرد؟

مطابق با آیین‌نامه 2800، لبه آزاد دیوارها باید مهار شود. به همین دلیل یکی از وظایف مهندس ناظر سازه و معمار، الزام مالک به اجرای نبشی کشی، جهت مهار لبه های آزاد دیوارهای پیرامونی، در بازشوها و در قسمت هایی که دیوار ادامه ندارد و نیز در دیوار جان پناه مهار نمایند. این مورد بهتر است توسط هر دو ناظر در زمان شروع سفت کاری به مالک دستور کار شود.

اشتباهات رایج در اجرای وال پست

در برخی موارد اجرای وال پست توسط پیمانکار دستخوش تغییراتی می شود. از جمله دلایل اعمال این تغییرات می توان به کاهش هزینه های احتمالی ساخت و ساز اشاره کرد. از جمله اشتباهات رایجی که در این زمینه صورت می گیرد، استفاده از میلگرد به جای نبشی در اجرای کلاف های افقی است.

یکی دیگر از اشتباهات در این زمینه عدم اجرای پشت به پشت نبشی های افقی و قائم است. عدم رعایت این مورد باعث می شود دیوار تنها در یک سمت، در داخل نبشی ها اجرا شود.

هزینه اجرا و نصب وال پست چقدر است؟

معمولا در باب ارائه قیمت موضوعات متفاوتی دخیل است که نمی توان یک قیمت کلی و یکسانی را شرح داد. موضوعاتی که بر قیمت وال پست تأثیر می گذارد متفاوت است بعنوان مثال:

-  قیمت روز آهن
-  منطقه ای که ساختمان در آن قرار دارد
-  وسعت و بزرگی پروژه
-  و…

معمولا به دلایل بالا نمی توان قیمت واحدی را ارائه داد و ملاک عمل را این قیمت دانست.