تعیین منطقه ای ناامن‌تر برای حاشیه نشینان

به گزارش اخبار ساختمان، به نظر می‌رسد درجاسازی یا احداث شهرک‌های جدیدی مانند شهرک جوانان برای انتقال حاشیه نشینان یکی از راه‌های برون رفت از این مشکل بوده که از سوی مدیران شهری و مقامات استانی مطرح شده است؛ برهمین اساس نیز مقرر شده، حاشیه‌ نشینان شمال شهر تبریز در بافت فرسوده‌ی 48 هکتاری منطقه از جمله محلات ایده لو، احمداباد و ملازینال در طرح بازآفرینی شهری به شهرک جوانان منتقل شوند.

در اوخر تیرماه سال جاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز از الحاق شهرک جوانان به محدوده شهر تبریز خبر داد و گفت: الحاق شهرک جوانان به محدوده شهر تبریز در دستور کار کمیته فنی و شورایعالی شهرسازی و معماری کشور قرار گرفت.

فریدون بابایی اقدم در این خصوص اظهار کرد: به همت استاندار آذربایحان شرقی، موضوع الحاق شهرک جوانان به محدوده شهر تبریز در دستور کار کمیته فنی و شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور قرار گرفت.

وی ادامه داد: به همت استاندار بعد از ماه‌ها پیگیری در خصوص تامین زمین برای پروژه‌های انتقال حاشیه نشینان ساکن در محدوده ۴۸ هکتاری پرخطر مصوب طرح تفصیلی شهر تبریز، شهرک موسوم به جوانان در حدفاصل آجی چای و کومور چایی در منتهی الیه شمالغربی اتوبان پاسداران مورد تایید شورای برنامه ریزی استان قرار گرفت.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تبریز در شهریور ماه سال جاری نیز در خبری گفت: شهرک جوانان با فضای ساخت ۷۰ الی ۸۰ هکتاری، با محوریت مسکونی و به صورت آپارتمان‌های چهار طبقه‌ای برای تمام شش هزار خانواده درگیر درمناطق پرخطر شهر خانه احداث می‌شود.

وی با اشاره به زمان ساخت و اتمام پروژه شهرک جوانان، افزود: در بحث زمین مسئله به صورت کامل حل شده و سند آن را از منابع طبیعی اخذ می‌کنیم اما پروژه‌ای زمانبر است، مگر این‌که منابع مالی آن تامین شود.

بابایی اقدم با اشاره به مشکلات مالی شهرداری تبریز گفت: در صورت تامین منابع مالی مورد نیاز شهرداری، کار ساخت این شهرک آغاز می‌شود، مگر این‌که بخشی از اعتبار سیاست‌های ملی مسکن به این سمت هدایت شود؛ اما در حالت کلی تلاش داریم که قیمت‌ها را پایین آورده و افراد را بدهکار نکنیم.

وی با اشاره به فضای اختصاص یافته برای ساخت شهرک جوانان، اظهار کرد: در دوره پنجم شورا مصمم به ساماندهی مناطق پرخطر هستیم، اما در تبریز فضای خالی برای احداث بلوک‌ها و انتقال ساکنین مناطق پرخطر وجود نداشتگ از این‌رو ناگزیر به دنبال شناسایی فضاهایی نزدیک به شهر شدیم.

رئیس کمیسیون معماری شورای اسلامی شهر تبریز افزود: به دلیل بافت اجتماعی مناطق پرخطر، دورترین مکانی که می‌توانستم این افراد را انتقال دهیم، شعاع سه چهار کیلومتری منطقه بود که بر این اساس حدفاصل حیدرآباد تا پایگاه دوم شکاری انتخاب شد.

وی با اشاره به پیشینه محل انتخاب شده در طرح جامع، اظهار کرد: در سال‌های قبل و در طرح جامع تبریز، شهرک جوانان مطرح و به دلایلی از محدوده کنار گذاشته شده بود؛ این طرح در کارگروه امور زیربنایی استان تصویب شد و سپس در شورای برنامه ریزی استان مورد تصویب قرار گرفته و درنهایت دو ماه قبل در شورای عالی شهرسازی و معماری مطرح شده و در جلسه کمیته فنی آن دفاع کردیم.

وی اضافه کرد: از این طرح که ۱۳۰ هکتار محدوده پیشنهادی داشت، قسمتی در حریم گسل بود و مقرر شد از محدوده خارج شود و در فضای باقی مانده، در چهار طبقه مجوز ساخت و ساز داده شده است.

اما زمین شناسان دیدگاه مثبتی نسبت به احداث این شهرک ندارند.

یکی از کارشناسان زلزله سازمان زمین‌شناسی شمال غرب کشور در این رابطه، اظهار می‌کند: با تمام اطلاعات دقیق موجود درباره‌ی اثر سطحی گسل‌های فعال در شمال تبریز و مستندات موجود راجع به پویایی این گسل ها، همچنان میل به توسعه و گسترش شهر به سمت شمال تبریز وجود دارد.

سیروس اسماعیلی با بیان این‌که آثار بیشماری از گسیختگی‌های سطحی متاثر از فعالیت گسل تبریز در محدوده‌ی شهرک جوانان وجود دارد، گفت: جدیدترین نتایج مطالعات لرزه شناسی توسط سازمان زمین شناسی در نزدیکی محدوده شهرک جوانان، بیانگر واقعیت‌های تلخی از تاریخچه لرزه خیزی در این منطقه است. این قطعه از گسل، مسبب حداقل پنج زمین لرزه با بزرگای بیش از شش و نیم در طی حدود دو هزار سال گذشته بوده است که مهم‌ترین آن‌ها مربوط به یکی از ویران‌گرترین و مهیب‌ترین زمین لرزه تاریخ کشور یعنی در 1780 میلادی بوده که در اثر آن، سطح زمین تا 45 کیلومتر از کوه عینالی تا اطراف صوفیان شکافته شده است.

وی بیان کرد: اخیرا سازمان زمین شناسی در مطالعات تحت الارضی ژئوالکتریکی و ژئومغناطیسی خود در محدوه شهرک جوانان، داده‌های دقیق تری نیز به داده های موجود در این منطقه اضافه کرده است. یکی از شاخه‌های گسلی که در نیمه شمالی تبریز به صورت گسل پنهان به نقشه درآمده، امتداد غربی آن در حدفاصل رودخانه‌های آجی چای و کومور چای در سطح زمین بروز پیدا کرده و در بخش میانی محدوده شهرک جوانان به شاخه اصلی گسل شمال تبریز متصل می‌شود.

منطقه حاشیه نشین تبریز، بسیار امن‌تر از شهرک جوانان است

اسماعیلی در پاسخ به این سوال که "آیا شهرک جوانان از لحاظ مخاطرات زمین شناسی و زلزله، نسبت به محدوده حاشیه نشین شمال تبریز، معروف به محدوده­ 48 هکتاری، امن تر است؟" خاطرنشان کرد: محدوده حاشیه نشین شمال تبریز چه از جنبه مخاطرات زلزله و چه از جنبه خطر سیلاب، بسیار امن تر از موقعیت فعلی شهرک جوانان است، محدوده حاشیه نشین شمال شهر فاصله چند صدمتری با شاخه‌های گسلی شناخته شده دارند ولی این شهرک در بخش هایی دقیقا بر روی اثر سطحی شاخه‌های فعال گسلی قرار دارد.

کارشناس زلزله سازمان زمین‌شناسی شمال غرب کشور ادامه داد: شهرک جوانان از سویی در محل تلاقی دو رودخانه آجی چای و کومورچای واقع شده است و احتمال خطر سیلاب نیز در این منطقه وجود دارد به طوری‌که در دهه های گذشته نیز شاهد بالاآمدگی سیلاب در بخش های جنوبی شهرک بوده‌ایم.

سازمان زمین شناسی، مخالف با احداث شهرک جوانان

وی افزود: بر اساس استعلامی که اداره کل راه و شهرسازی استان، درباره احداث شهرک جوانان از سازمان زمین شناسی انجام داده بود، این سازمان به صراحت مخالفت خود را با هرگونه شهرک سازی در این محدوده اعلام کرد. از سویی، کارشناسان سازمان زمین شناسی، مخاطرات احداث شهرک جوانان را بارها در حضور اعضای شورای شهر، مسئولین استانی و مدیران دستگاه‌های ذیربط تبیین کرده‌اند.

وی با بیان این‌که سازمان زمین شناسی مکان‌های امنی را برای ساخت و ساز و انتقال حاشیه نشینان به اداره کل شهرسازی و معماری پیشنهاد داده است، تاکید کرد: در جنوب غرب تبریز ده‌ها برابر مساحت شهرک جوانان زمین وجود دارد که از لحاظ مخاطرات طبیعی از جمله زلزله جزو امن‌ترین مناطق تبریز است‌.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که "آیا لغزش زمین تهدیدی برای منطقه حاشیه نشین شمال تبریز به شمار می رود؟" تاکید کرد: لغزش های مخرب، حدود پنج نقطه از حاشیه اتوبان پاسداران را تهدید می کند که این نقاط طی نامه ای به مسئولین مربوطه استانی و شهری معرفی شده است.

اسماعیلی بیان کرد: هیچ سازه‌ای تاب مقاومت در برابر گسیختگی حاصل از زمین لرزه را ندارد و ما بر روی گسیختگی های احتمالی سطح زمین در اثر زلزله "ممنوعیت" ساخت و ساز داریم نه "محدودیت"! این محدوده ممنوعه را به اصطلاح حریم گسل می‌نامیم و به هیچ عنوان نباید هیچ ساخت و سازی در آن انجام شود.

وی در پایان تاکید کردند: برخی تنها چاره‌ی کار را انتقال حاشیه نشینان شمال تبریز به شهرک‌هایی با موقعیت مخاطره آمیزتری مانند شهرک جوانان می دانند، اما ما پیشنهاد می کنیم درجا سازی در همان محدوده بافت حاشیه نشین، البته با حفظ حریم از شاخه‌های گسلی مد نظر، منطقی تر، معقولانه تر و امن تر است.

ایسنا