آشنایی با الزامات عمومی ساختمان

به گزارش اخبار ساختمان، به منظور اطمینان ایمنی، بهداشت، بهره مندی مناسب، آسایش و صرفه اقتصادی و تامین نیازهای حداقل ساکنان و استفاده کنندگان از ابنیه و ساختمان های مشمول قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، تعیین محدودیت ها، ابعاد حداقل فضاها، نورگیری و تهویه مناسب و سایر الزامات عمومی این مقررات به عنوان مبحث چهارم از مقررات ملی ساختمان ملاک عمل قرار گرفته است.

رعایت این مقررات در طراحی، نظارت، اجرا و محاسبه، بهره برداری تعمیر و نگهداری بناها توسط کلیه مراجع در سراسر کشور الزامی است.

*هر گونه تغییر در این مقررات باید پس از طی مراحل قانونی، بر طبق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان صورت گیرد.
*شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظف به نظارت بر اجرای این مقررات هستند.

الزامات عمومی ساختمان

ضوابط کلی
-الزامات ابعاد در داخل بنا
-الزامت تامین نور فضاها
-الزامات تعویض هوای فضاها
-الزامات اجرایی ساختمان ها

ضوابط کلی:
-الزامات همجوارهای ساختمان ها تصرف ها و فضاها
-الزامات قرار گیری ساختمان در زمین
-الزامات شکل و ارتفاع ساختمان
-الزامات نمای ساختمان
-الزامات فضاهای باز
-الزامات فضاهای نیمه باز ساختمان
الزامات فضاهای توقفگاه وسایل نقلیه
-الزامات مشاعات ساختمان
-الزامات فضاهای تاسیساتی
-الزامات عایق کاری و دفع فاضلاب در ساختمان
-الزامات اجرای ساختمان
-الزامات تجهیزات و تاسیسات ساختمانی
-الزامات ساختمان جهت حفاظت در برابر حوادث و سوانح و تامین راه های امدادرسانی

*الزامات همجواری ساختمان ها ،تصرف ها و فضاها

1- نحوه قرار گیری فضاهای مختلف در هر تصرف و همجواری تصرف های مجاز در یک ساختمان در طرح های معماری بنا، به تشخیص طراح معمار و با تائید شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان است.
2- همجواری تصرف ها در ساختمان ها باید به نحوی صورت گیردکه مسئله اشراف و دید از تصرف های دیگر به تصرف های مسکونی، از طریق باز شوهای پنجره و درب های ورودی به حداقل تقلیل یابد.
3- همجواری ورودی و فضاهای دیگر در داخل تصرف های مسکونی باید به نحوی صورت گیرد، که دید بیگانه از در ورودی به فضاهای داخلی تصرف محدود گردیده و اشراف آنان به این فضاها به حداقل تقلیل یابد.
4- تغییر کارکرد فضایی به فضای دیگر در یک تصرف باید با اخذ مجوز از شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان و انطباق آن با الزامات فضای جدید صورت گیرد.

الزامات قرار گیری ساختمان در زمین
1- احداث ساختمان در زمین های مجاز است که از شبکه رفت و آمد عمومی قابل دسترسی باشند.
2- در زمین هایی که فقط توسط راههای پیاده قابل دسترسی هستند، احداث ساختمان های محدود به گروه ها تا در صورتی مجاز است که امکان امدادرسانی و اطفای حریق ممکن باشد.
3- احداث ساختمان و نحوه استقرار آن در زمین و ارتفاع بنا در بافت های تاریخی باید طبق ضوابط سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشد.
4- احداث ساختمان در زمینهای نزدیک جنگل، دریا یا پارک های حفاظت شده ملی باید به نحوی باشد، که حداقل 30 متر بین ساختمان و این اراضی فاصله وجود داشته باشد.
5- رعایت حریمهای مصوب در حاشیه مسیل ها، خطوط انتقال برق، گاز، نفت و چشمه ها و نهرها و سایر تجهیزات شهری برای کلیه گروه ها ساختمانی الزامی است.

الزامات شکل و ارتفاع ساختمان

ارتفاع مجاز گروه های ساختمانی

* تعداد طبقات و ارتفاع مجاز گروه های ساختمان 1 و 2 و 3 یک و دو طبقه (حداکثر 50/8 متر ارتفاع در ساختمان های دارای زیرزمینی یا پنجره نورگیر از نما و 30/7 متر در ساختمان های فاقد آن)

* گروه های ساختمانی 4 و 5 سه و چهار طبقه (حداکثر تا 90/14 متر ارتفاع در ساختمان های دارای زیرزمین با پنجره نورگیر از نما و 70/13 متر در ساختمان ها ی فاقد آن )

* در گروه های ساختمانی 6 و 7 طبقه، به تناسب تعداد طبقات خواهد بود. (مبنای محاسبه ارتفاع، تراز متوسط کف معبر مجاور ،تا متوسط ارتفاع سقف شیبدار و یا بالاترین نقطه جان پناه در بام سقفهای مسطح است.

در صورت افزایش ارتفاع بیش از حد تعیین شده در گروه های ساختمانی نیاز به دریافت مجوز خاص از شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان خواهد بود.

الزامات نمای ساختمان

1- در طراحی نمای شیشه ای در ساختمان اعم از نمای شیشه ای پیوسته و یا ناپیوسته انجام محاسبات حرارتی براساس مقررات صرفه جویی در مصرف انرژی الزامی است.
2- استفاده از شیشه های بازتابی در نماهای شیشه ای ساختمان های مجاور بزرگراه ها و شریان های اصلی عبوری شهر، منوط به کسب مجوز از شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان است.
3- در تمامی ساختمانهای داری نمای شیشه ای در نظر گرفتن تجهیزات مناسب جهت نظافت نما از جبهه بیرونی الزامی است.
4- استفاده از نماهای شیشه ای پیوسته در ساختمان های مسکونی ممنوع است.
5- سطوح شفاف نمای شیشه ای در ساختمان ها باید به صورتی تعبیه شود که امکان ریزش شیشه به فضای باز و معابر عمومی وجود نداشته باشد.
6- در ساختمان های غیر مسکونی گروه 6 و 7 دارای نمای شیشه ای پیوسته ،رعایت فاصله حداقل 2 متر بین نما تا پیاده رو و خط محدود زمین الزامی است.
7- مصالح نما باید به سازه ساختمان دارای اتصالی کافی و مناسب باشد تا خطر جدا شدن و فرو ریختن نما بوجود نیاید.
8- ضمایم آویز به سازه، شامل سایبان ها، تابلوها، پله های فرار و راه پله های خارجی و دودکش ها باید در شرایط مناسب نگه داری شوند و اتصالات آنها در شرایط ایمن قرار داشته باشند.
9- کلیه سطوح خارجی ساختمان، به لحاظ ایمنی و زیباسازی منظره شهری باید در شرایط مناسب نگه داری شوند.
10- کلیه سطوح شیشه ای مجاور فضاهای باز و معابر با عرض بیش از0 9 درصد متر و مساحت بیش از 50/1 متر مربع باید از شیشه ایمن وغیر ریزنده باشند.

بیشتر بخوانید: بررسی قوانین مربوط به تغییر در نمای ساختمان

الزامات فضای باز: فضاهای باز در ساختمان شامل حیاط اصلی و حیاط های داخلی است. حیاط اصلی به فضایی از ساختمان گفته می شود که قسمت اعظم نورگیری ساختمان از آن تامین می شود و حیاط های داخلی هم که شامل حیاط های خلوت (فرعی) –حیاط محصور (پاسیو)، حیاط محصور (گودال باغچه)، حیاط محصور (حیاط مرکزی در ساختمان های گروه 3 ).

1- در ساختمان های گروه 4 و 6 در صورتی که حیاط خلوت به معبر اصلی راه نداشته باشد و جایگاه های امدادرسانی تصرفها در حیاط خلوت باشد، دسترسی به آن باید از طریق معبر مستقلی تامین شود. در سایر موارد برای دسترسی به حیاط خلوت می توان از داخل ساختمان و یا به صورت ویژه توسط واحد یا واحدهایی که در طبقه همکف قرار دارند استفاده نمود.
2- حیاط خلوت واقع در ساختمان های جنوبی باید با دیواره و نرده یا حصار فضای سبز از معبر عمومی جدا شود.
3- کلیه سطوح دیواره های جانبی حیاط های محصور و حیاط های خلوتی که در معرض دید قرار دارند، باید نماسازی شوند.
4- در صورت مسقف بودن حیاط محصور (پاسیو) با مصالح شفاف، در نظر گیری بازشوهای مناسب و کافی جهت تهویه طبیعی آن الزامی است.
5- کف تمام حیاط های داخلی (حیاط خلوت یا حیاط محصور) باید دارای شیب مناسب و سیستم دفع آب های سطحی و دسترسی مناسب جهت نظافت باشد.
6- در ساختمان های گروه 1 تا 5 برای زمین های با مساحت بیشتر از 200 متر مربع، حیاط داخلی به اندازه حداقل 6 درصد مساحت زمین الزامی است.
7- مسقف نمودن حیاطهای محصور (گودال باغچه ) مجاز نیست.

الزامات فضاهای توقفگاه وسایل نقلیه

1- تعداد الزامی محل توقف خود رو برای تصرف های مختلف بر حسب موقعیت آنها در شهر، در ضوابط طرحهای توسعه شهری تعیین می شود.
2- در توقفگاههای خودرو و مسیرهای ورود و خروج آن نباید دود ،بو یا سر و صدای ناشی از آن مزاحم آسایش و آرامش در ساختمان و اطراف آن باشد.
3- توقفگاهای بزرگ و متوسط باید حداقل دو راه خروج امداد پیاده داشته باشد که الزاماً یکی از آنها باید به فضای باز ساختمان یا معبر عمومی متصل شود.
4- هر گونه تعمیر و یا تعویض قطعات خودرو در محل توقفگاه ممنوع است.
5- امکان دسترسی به آب لوله کشی در کلیه توقفگاهها ضروری است.
6- در توقفگاههای عمومی حداقل ارتفاع آزاد در خروجی خودرو به میزان 10/12متر الزامی است.
7- در صورتی که دو طرف یک محل توقف در توقفگاه دیوار باشد عرض آن باید حداقل سه متر باشد.
8- کف توقفگاه باید از مصالح قابل شستشو باشد.
9- کف شیبراهه ها در توقفگاه ها باید از مصالح غیر لغزنده برای خودرو باشند.
10- همه توقفگاهها باید مجهز به تجهیزات اطفای حریق باشند.

الزامات مشاعات ساختمان

مشاعات به بخشهایی از ساختمان که مالکیت آن به عموم مالکان تعلق دارد، گفته می شود.

1- محل اقامت سرایدار که مشاعات ساختمان است و باید دارای ورودی جداگانه و مستقل از تصرف های دیگر در ساختمان باشد.
2- محل استخر و دیگر امکانات ورزشی در ساختمان که دارای سند تفکیکی مجزا نباشد جزو مشاعات ساختمان است.
3- در کلیه استخر ها باید دورتا دور استخر مسیر حرکتی غیر لغزنده با عرض حداقل 120 متر پیش بینی شود.
4- در کلیه استخر باید حداقل یک سیستم خروج افراد از داخل استخر مانند پله یا نردبان پیش بینی شود.

الزامات فضاهای تاسیساتی

1- تجهیزات خنک کننده مانند کولر، باید تا حد ممکن در محلی نصب گردند که از تابش مستقیم نور آفتاب محفوظ باشد و در نمای ساختمان مشاهده نشود، کانال های کولر در فضای باز نیز باید تا حد امکان کوتاه بوده و با عایق حرارتی مناسب پوشیده شود.
2- در طراحی فضای موتورخانه باید امکان ورود و خروج دستگاههای سنگین در هنگام ساخت و بهر برداری در نظر گرفته می شود.
3- محل قرار گیری دستگاههای تهویه باید طوری در نظر گرفته شوندکه بو و خاک را به فضای دیگر منتقل نکند و به منظور جلوگیری از انتشار صدا به اندازه مناسب عایق بندی شده باشند.
4- همه بازشوهای کانال ها چه ورودی و چه خروجی باید توسط شبکه یا کرکره محکمی که جسمی به قطره 5/12 میلی متر از آن نگذرد و قابل جویدن به وسیله موش و سایر حیوانات موذی نباشد محافظت شود.

الزامات عایق کاری و دفع فاضلاب ساختمان

1- عایق کاری حرارتی پوسته خارجی بنا و دیگر عناصر ساختمانی در انطباق با صرفه جوی در مصرف انرژی الزامی است.
2- در کلیه فضاهای داخلی بنا، اگر شیر برداشت آب تعبیه شود کف فضا باید عایق رطوبتی شده و کف شوی داری سیفون و تمهیدات لازم دیگری برای دفع فاضلاب مطابق با مقررات مربوطه به تاسیسات بهداشتی پیش بینی شود.
3- کف آشپزخانه مستقل و باز و فضای کار مقابل آشپزخانه دیواری باید از کاشی و مصالح مشابه با قابلیت نظافت پوشیده شود .
4- دیوارهای اطراف ظرفشویی و اجاق در آشپزخانه های مستقل و باز و دیواری باید تا ارتفاع حداقل 50/1 متر از کاشی یا مصالح مشابه به پوشیده شوند.
5- عایق کاری سطح کف و دیوارهای زیر زمین، جهت جلوگیری از نفوذ آب های سطحی و زیرزمینی و نشت آب لوله کشی در ساختمان الزامی است.

الزامات اجرایی ساختمان (دیوار–سقف -راه پله –ورودی –راهروهاوشیبراهه ها و جان پناها -آسانسورها –پله های برقی –درها و پنجره ها

1- کلیه دیوارهای خارجی واحدهی تصرفی باید دارای مقاومت کافلی در براب ضربه باشند.
2- در دیوارهای آجری و بلوک سفالی ضخامت حداقل دیوار به میزان 20/0 متر رعایت شود.
3- دیوارهای خارجی کلیه ساختمان ها باید عایق حرارتی شوند.
4- سقف های شیبدار باید به نحوی طراحی و اجرا گردد که از ریزش برف، یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود.
5- در سقف های شیبدار باید تدابیر لازم به منظور حفظ جان کارگران در هنگام کار در روی بام پیش بینی شود.
6- سقف های شفاف مانند گلخانه، پاسیو و قسمت های نورگیر در سقف ها، باید از جنس ایمن و غیر ریزنده باشند.
7- در طراحی و اجرای سقف های شفاف مانند گلخانه و پاسیو باید تدابیری جهت امکان نظافت و تحمل وزن نظافتکار جهت ایمنی در نظر گرفته شود.
8- لبه و کف پله ها و پاگردها نباید از مصالح لغزنده باشند.
9- شعاع گردی لبه کف پله (نوک پله ) نباید بیش از 13 میلی متر باشد.
10- عناصر اصلی و مصالح مصرفی در پله های ساختمان باید دارای مقاومت مناسب در برابر حریق بوده و درهنگام زلزله ریزش نداشته باشد.
11- استفاده از شیشه ایمن و غیر ریزنده در جان پناهها و دست اندازهای دارای شیشه به هر قطع و اندازه الزامی است.
12- فاصله خالی بین دونرده عمودی دست انداز و جان پناه نباید بیشتر از 11/0 متر باشد و در صورت وجود نرده های تزئینی نباید از هیچ قسمت آن جسمی به قطر بیش از 11/0 متر عبور کند.
13- درها و پنجره های خروج و امدادرسانی که در مواقع حریق و زلزله استفاده می شوند باید از مصالح مقاوم باشند.
14- استفاده از درب و پنجره هایی با ابعاد مدولار و تولید صنعتی در ساختمان ها توصیه می شود.
15- محل هایی که پنجره در ارتفاع قرار داشته و به بالکن یا ایوان و مهتابی مشرف نیست، باید دارای جان پناهی به ارتفاع حداقل 10/1 متر باشد.
16- تعبیه پنجره در محل هایی که خارج از حدود مجاز در این مقررات موجب اشراف به حیاط و ساختمان مجاور می گردد ممنوع است.

الزامات ساختمان جهت حفاظت در برابر حوادث و سوانح

1- استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر آذرخش در ساختمان های 6 و 7 و ساختمان های دیگری که به علت نوع کاربری و یا موقعیت قرار گیری آنها ضروری باشد، الزامی است.
2- بازشوها ، درها و پنجره ها و مدخل زیرزمین های کلیه ساختمان ها باید به گونه ای طراحی شود که امنیت ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم سازد.
3- محل ها و راههای خروج ایمن و مسیرهای امدادرسانی در ساختمان ها باید طوری تعبیه شودکه علاوه به هدایت مردم به مکان امن در هنگام آتش سوزی در صورت وقوع زلزله نیر امکان یاری رسانی به ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم کند.
4- ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که در صورت وقوع زلزله به ساختمان های همسایه صدمه نزند و ساختمان های همسایه نیز به آن آسیب نرسانند.
5- هر تصرف در همه گروه های ساختمانی این مبحث باید دارای حداقل یک باز شوی مجزا و مستقل امداد رسانی در نما و مشرف بر جایگاه امدادرسانی باشد که بتوان از طریق آن عملیات نجات را انجام داد.
6- در ساختمان های گروه 4 و 7 اگر طبقه آخر آن زیر سقف شیبدار باشد، احداث یک مهتابی یا بالکن حاوی باز شوی امداد رسانی در سقف شیبدار که حول یکی از محورهای عمودی آن باز شود و دارای حداقل 90/0 متر عرض و 30/1 متر ارتفاع باشد الزامی است.
7- حداقل فاصله ساختمان های گروه 7 از مرزهای مجاور در صورت لزوم دسترسی همواره به جوانب ساختمان باید سه متر و در ساختمان های گروه 5 به منظور عبور افراد، 500/1 متر باشد.


الزامات ابعاد در داخل فضا (بنا ) :
- حداقل ابعاد و سطح الزامی فضاها
-حداقل ارتفاع الزامی فضاها
-حداقل ابعاد و سطح الزامی فضاها

1- سطح زیر بنا، ابعاد و ارتفاع داخلی در فضاهای اقامت و حداقل ارتفاع آزاد زیر سقف فضاهای اشتغال نباید از اندازه های مشخص شده در این مقررات کمتر باشد. حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد فضاها باید خارج از قفسه های دیواری ثابت و کمد دیواری، اندازه گیری و کنترل شود.

2- فضاهای اقامت باید دارای سطوح زیر بنای حداقل به شرح زیر باشند:
- هر تصرف مسکونی، باید دارای حداقل یک فضای اقامت با زیر بنای 50/12 متر مربع باشد.
- فضاهایی که هم برای اقامت و هم صرف غذا مورد استفاده قرار می گیرند باید حداقل 50/14 متر مربع زیر بنا داشته باشد.
- فضاهای مورد استفاده برای اقامت ،صرف غذا و پخت و پز باید زیر بنای حداقل 20 متر مربع باشد.
- فضای آشپزخانه برای پخت و پز و صرف غذا باید دارای زیر بنای حداقل 50/7 متر مربع باشد.
- فضای آشپزخانه واحد تصرف مسکونی باید حداقل 50/5 متر مربع مساحت داشته باشد و حداقل سطح زیربنای آزاد آن خارج از قفسه بندی باید 75/2 متر مربع باشد.
- سایر فضاهای اقامتی باید حداقل 50/6 متر مربع زیر بنا داشته باشد ،فضای اقامت باید حداقل 15/2 متر عرض داشته باشد.

3- حداقل ابعاد فضاهای بهداشتی مستقل در تصرفهای مسکونی باید 90/0 متر عرض و20/1 متر طول داشته باشد.

بیشتر بخوانید: الزامات پیش آمدگی های ساختمان چیست؟

حداقل ارتفاع الزامی فضاها

1- حداقل ارتفاع فضای اقامت باید 40/2 متر باشد این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود. در سقف شیبدار ارتفاع کوتاه ترین قسمت آن نباید از 05/2 متر کمتر باشد.
2- فضاهای اشتغال باید حداقل 40/2 متر ارتفاع آزاد از کف تا سقف داشته باشند این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود و در سقف شیبدار ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از 05/2 متر کمتر باشد.
3- حداقل ارتفاع در فضاهایی که برای مدت طولانی در آنها توقف نمی شود مانند انباری و توقفگاههای کوچک خودرو 20/2 متر است.
4- در تصرف های آموزشی تربیتی، تجمعی سایر فضاهایی که برای تعداد بیش از 20 نفر پیش بینی می شود ارتفاع فضا نباید از سه متر کمتر باشد. در صورتی که این تصرفها بر سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا شود رعایت ضوابط معماری و ارتفاعات لازم جهت نور پردازی و آکوستیک و... الزامی است.
5- ارتفاع حداقل فضاهای بهداشتی در تصرف مسکونی در 80 درصد از سطح الزامی باید 20/2 متر باشد در سقف شیبدار، ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از 05/2 متر کمتر باشد.
6- حداقل ارتفاع آزاد زیر چهار چوب درها، تیرها و لوله ها و کانال ها و سایر عناصر سازه ای در فضاهایی اقامت و اشتغال که از زیر آنها عبور صورت می گیرد نباید از 05/2 متر کمتر باشد. رعایت این حداقل ارتفاع آزاد در زیر پله ها و پاگردها نیز الزامی است و به صورت قائم اندازه گیری می شود.

الزامات تامین نور در فضاها

الف) تامین نور طبیعی
ب) تامین نور طبیعی در زیرزمین
پ) تامین نور طبیعی فضاها توسط نورگیری سقفی
ت) تامین نور طبیعی فضاها توسط محفظه آفتاب گیر

تامین نور طبیعی

1- هر فضای اقامت یا هر فضای دیگری که الزاماً به نور طبیعی نیاز دارد باید حداقل دارای یک یا چند در و پنجره شیشه ای باشد که به طور مستقیم رو به خیابان و معبر عمومی یا حیاط (در انطباق با ضوابط شهرسازی باز) شود.
2- حداقل الزامی سطوح شفاف نورگیری برای فضاهای مختلف طبق جدول و مندرجات این بند محاسبه می شود.
3- تامین نور طبیعی برای توقفگاه واقع در طبقات زیرین ساختمان (زیرزمین یا همکف) توسط حیاطهای داخلی، مشروط برآنکه تا فضای توقفگاه ادامه نیابند توسط نورگیر فاقد باز شو در حد فاصل توقفگاه و حیاط محصور و استفاده از مصالح شفاف مقاوم و غیرریزنده در برابر ضربه و حرارت مجاز است.
4- در استفاده از انواع شیشه های مات و آجر شیشه ای و پلاستیک باید سطحی که نور معادل شیشه شفاف الزامی را تامین کند جای گزین شود.
5- در فضاهای اقامت در صورتی که لبه بالایی پنجره ها، غیر از نورگیر شیبدار در ارتفاع زیر 10/2 متر قرار گرفته باشد، سطح الزامی شیشه شفاف یک ششم سطوح کف است مگر آنکه کلیه دریچه ها نیز در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن از دیوار مقابل بیش از 50/4 متر باشد در این صورت سطح الزامی شیشه یک پنجم کف فضا است.
6- سطوح شیشه در فضاهای اشتغال، 8/1 سطح کف است.
7- در مواردی که تامین نور به صورت طبیعی صورت گیرد، حداقل سطح شیشه در راه پله ها طبق جدول 2 و حداقل 9/0 متر مربع به ازای هر طبقه است.
8- آشپزخانه های مستقل باید دارای نور طبیعی باشند. از تهویه و نور مصنوعی در صورت عدم امکان تعبیه نور و تهویه طبیعی در آشپزخانه های باز و دیواری الزامی است.
9- در تصرفهای مسکونی دارای زیر بنای بیش از 100 متر مربع ،تعبیه نور طبیعی برای آشپزخانه های باز و دیواری الزامی است.
10- در صورتی که پنجره رو به یک ایوان باز شود، ایوان باید شرایط زیر باشد:
الف) فضای ایوان باید به طور مستقیم به طرف خیابان و معبر عمومی یا حیاط بدون هیچ گونه مانع در برابر نور و جریان هوا باشد.
ب)در و پنجره های شیشه ای الزامی برای تامین نور طبیعی و تهویه در فضاهای اقامت، باید با ابعاد و سطوح تعیین شده در جدول 2 به طور مستقیم و بدون مانع به فضای سر پوشیده ایوان باز شوند.
11- بین فضای اقامت یا اشتغال و فضای ایوان نباید محفظه آفتابگیر قرار داده شود.

تامین نور طبیعی در زیرزمین

از فضاهایی که کف آنها پایینتر از سطح زمین باشد، در صورتی که حداقل 50 درصد از ارتفاع دیوارهای آن بالاتر از سطح زمین اطراف و به طور مستقیم دارای نورگیری و تهویه باشند. می توان جهت اقامت و اشتغال نمود. در غیر اینصورت اگر ارتفاع سقف فضای زیرزمین و سطح زمین طبیعی (معبر یا حیاط ) در یک تراز استفاده قرار گیرند جهت استفاده برای اقامت یا اشتغال باید مجراهای خارجی نور و هوا به عرض حداقل 50/1 متر و با ارتفاع لازم در کنار دیوار خارجی در حیاط ها پیش بینی شوند در شرایط بینابین برای رفع کمبود پنجره زیرزمین، با تایید شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان می توان از طریق تعبیه مجرای خارجی نور و هوا اقدام کرد.

تامین نور طبیعی فضاها توسط نورگیر سقفی

1- برای تامین نور و تهویه فضاهای اشتغالی و فضاهای بهداشتی و پلکانهایی که نور آنها باید به صورت طبیعی تامین شود در صورت عدم امکان تعبیه پنجره دیواری استفاده از نور گیرهای سقفی الزامی است.
2- سطح شفاف نورگیری های سقفی نباید از سطح الزامی شیشه پنجره کمتر باشد.
3- به هنگام تغییر کاربری یا تعمیر اساسی فضاهای اقامت و اشتغال موجود که نسبت به سطح الزامی کمبود سطح پنجره دارند تا حداکثر 50 درصد از سطح الزامی می تواند از طریق نورگیر سقفی تامین شود.

تامین نور طبیعی فضاها توسط محفظه آفتابگیر

نورگیری و تهویه الزامی فضاهای قابل سکونت در صورت رعایت موارد زیر می تواند از طریق محفظه های آفتابگیر انجام شود:
1- حداقل 60 درصد سطح داخلی دیوارهای محفظه آفتابگیر باید از شیشه شفاف باشد.
2- حداقل 50 درصد از سطح شیشه الزامی محفظه آفتابگیر باز شو باشد.
3- نور و تهویه محفظه آفتابگیر نباید از محفظه یا فضای سر پوشیده دیگری تامین شود.
4- پنجره فضاهای بهداشتی و آشپزخانه نباید به محفظه آفتابگیر باز شود.

استفاده از مکانیزمهای کنترل نور طبیعی ،با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی و تنظیم نور طبیعی در ساختمان توصیه می شود.

الزامات تعویض هوای فضاها

1-تعویض طبیعی هوا 2-تعویض هوای مکانیکی
کلیه فضاهای اقامتی که تهویه مکانیکی می شوند باید ارتباط مستقیم با فضاهای خارج داشته باشند تا تعویض هوای طبیعی نیز ممکن باشد.

تعبیه سطوح باز شوی زیر برای تعویض طبیعی هوا در انواع فضاها طبق جدولی ضروری است:

1- در آشپزخانه هایی که به فضاهای اقامت خدمت رسانی می کنند حداقل سطح باز شود تهویه باید یک شانزدهم سطح کف آشپزخانه باشد.
2- سطح باز شو در توقفگاه سر پوشیده اتومیبل باید حداقل 25/1 سطح کف باشد.
3- کلیه توقفگاهای سرپوشیده باید تا حد امکان به صورت طبیعی تهویه و در صورت کافی نبودن سطح ها جهت تهویه طبیعی باشیم مکانیکی تهویه شوند.
4- به منظور جلوگیری از انتقال دود و آلودگی هوای داخل توقفگاه به راهروها و راه پله ها تعبیه در جدا کننده ما بین این فضاها در کلیه ساختمانها الزامی است.
5- به منظور اجتناب از تشدید و باقی ماندن آلودگی در داخل ساختمان، فضاهای تاسیساتی باید دارای بازشود یا مجرای هوای متصل به خارج از فضای ساختمان باشد.

تعویض هوای مکانیکی

1- فضاهایی که تعویض هوای آنها لازم بوده اما ملزم به تعویض هوای طبیعی نشده اند باید به صورت مکانیکی تعویض هوا بشوند.
2- در سیستم های گرمایش و سرمایش هوای برگشت یک تصرف مسکونی نباید از طریق چرخه برگشت هوای تصرف دیگر تامین شود.
3- در آشپزخانه های باز و دیواری تخلیه هوای مکانیکی الزامی است.
4- سیستم های تخلیه هوای آشپزخانه هایی که ملزم به تعبیه هواکش روی اجاق (هود) هستند، باید توسط کانال ها یا هواکش مستقل به خارج از بنا ارتباط پیدا کنند.
5- سیستم تخلیه هوای آشپزخانه در تصرفهای مسکونی ساختمان های گروه های 6 و 7 باید کنترل مرکزی یا کلید برق روشنایی آشپزخانه و یا کلید مستقل شروع به کار کند و به سیستم برق اضطراری متصل باشد.

سازه گستر تایماز