افت حجم فروش شمش فولادی در بورس کالا

به گزارش اخبار ساختمان، به‌رغم رشد عرضه شمش فولادی در معاملات دیروز رینگ صنعتی بورس کالا، حجم معاملات این محصول بیش از ۲۴‌ درصد نسبت به ‌روز معاملاتی هفته گذشته (دوشنبه، ۲۱ آبان ماه)، کاهش یافت. بررسی ها از «نبود نقدینگی برای خرید شمش از سوی کارخانه های تولیدکننده محصولات فولادی» از یکسو و همچنین «اختلاف قیمت محصولات فولادی عرضه شده در رینگ صنعتی با بهای همان محصولات در بازار آزاد»، به عنوان دو عامل مهم کاهش حجم معاملات روز گذشته شمش فولادی خبر می دهد.

معاملات روز گذشته رینگ صنعتی بورس کالای ایران (دوشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۳) شاهد افت محسوس حجم فروش شمش فولادی بود. بررسی ها بر پایه آمارهای بورس کالا نشان می دهد، دیروز، مجموعا ۲۱۶‌ هزار تن انواع شمش فولادی در رینگ صنعتی عرضه شد که این میزان در مقایسه با عرضه ۱۶۵‌ هزار تنی روز معاملاتی هفته قبل (دوشنبه ۲۱ آبان)، رشد ۳۰درصدی داشته است.

به‌رغم رشد عرضه اما، تقاضا برای خرید این محصول و در نهایت معاملات شمش فولادی به طور محسوس نسبت به هفته قبل کاهش داشت. تقاضای خرید شمش فولادی از رینگ صنعتی بورس کالا در معاملات روز گذشته، نسبت به ‌روز معاملاتی هفته قبل یعنی دوشنبه ۲۱ آبان، ۵۰‌ درصد کاهش داشت و از تقاضای بیش از ۴۱۶‌ هزار تنی به حول و حوش ۲۱۰‌ هزار تن رسید. این کاهش تقاضا در شرایط رشد عرضه، به افت ۲۴ درصدی حجم معاملات شمش در بازار صنعتی بورس کالا منجر شد.

در مجموع در معاملات روز گذشته رینگ صنعتی بورس کالا، حجم معاملات به ۱۲۱‌ هزار تن رسید؛ این میزان در معاملات دوشنبه هفته گذشته در مرز ۱۶۰‌ هزار تنی قرار داشت. رشد عرضه، کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش حجم معاملات شمش در معاملات دیروز رینگ صنعتی بورس کالا، در حالی رقم خورد که میانگین قیمت هر کیلوگرم شمش تقریبا بدون تغییر نسبت به هفته قبل در محدوده ۲۴‌ هزار تومانی قرار داشت.

سایه بی پولی بر معاملات شمش

مهم ترین دلایل عدم تغییر محسوس قیمت شمش در معاملات هفته جاری، به افت قیمت آهن اسفنجی در معاملات روز شنبه تالار صنعتی از یکسو و همچنین کاهش محسوس تقاضا و افت حجم فروش شمش در معاملات روز گذشته بورس کالا از سوی دیگر مربوط می شود. ضمن آنکه تمامی این عوامل به اذعان فعالان بازار ناشی از نبود نقدینگی کافی در اختیار خریداران شمش بود.

بررسی ها نشان می دهد در حالی که کمتر از نیمی از شمش عرضه شده در معاملات روز گذشته تالار صنعتی بورس کالا نقدی و حدود ۶۰‌ درصد عرضه صورت گرفته اعتباری بود، اما تنها ۵۶‌ درصد کل عرضه صورت گرفته مورد معامله قرار گرفت.

این در حالی است که در روز معاملاتی هفته قبل یعنی دوشنبه ۲۱ آبان ماه ۱۰۰‌ درصد شمش عرضه شده در بازار مورد معامله قرار گرفته بود. اصلی ترین علت این موضوع یعنی معامله ۱۰۰ درصدی کل عرضه صورت گرفته به تالار فولاد در روز دوشنبه هفته قبل، به نگرانی خریداران شمش از کاهش حجم عرضه در نتیجه تشدید محدودیت های مربوط به قطعی گاز و برق واحدهای تولیدکننده این محصول فولادی از یکسو و همچنین نگرانی از اثرپذیری بازار فولاد از نوسانات ارزی مربوط بود.

با این حال، افزایش عرضه در هفته جاری از یکسو، همچنین نبود مشتری در بازار میلگرد و مصنوعات فولادی و از سوی دیگر نزدیک بودن و در برخی موارد بیشتر بودن بهای محصولات فولادی عرضه شده در رینگ صنعتی بورس‌کالا نسبت به قیمت بازار، در کنار نبود نقدینگی برای خرید شمش از سوی مشتریان، مهم ترین دلایل عدم تغییر محسوس بهای شمش در معاملات هفته جاری بود. ضمن آنکه در روزهای اخیر، سرعت رشد قیمت ارز کاهش یافت.

کاهش قیمت آهن اسفنجی

در معاملات روز شنبه تالار صنعتی بورس کالای ایران، متوسط قیمت هر کیلوگرم آهن اسفنجی بعد از چند هفته متوالی رشد و عبور از کانال ۱۵‌ هزار تومانی، بار دیگر به کانال ۱۴‌ هزار تومانی عقب نشینی کرد. متوسط قیمت هر کیلوگرم آهن اسفنجی که در معاملات روز شنبه ۲۶ آبان ماه در بورس کالا فروخته شد به ۱۴‌ هزار و ۹۳۵‌ هزار تومان بازگشت و نسبت به متوسط قیمت روز معاملاتی هفته گذشته (شنبه ۱۹ آبان ماه)، حدود یک درصد کاهش را تجربه کرد.

شنبه هفته جاری در مجموع ۱۱۴‌ هزار تن انواع آهن اسفنجی در بورس کالای ایران عرضه شد و میزان تقاضا برای این محصول فولادی ۱۴۸‌ هزار تن بود که در نهایت به فروش ۱۱۴‌ هزار تن از این محصول معادل ۱۰۰‌ درصد عرضه صورت گرفته منجر شد.

آمارها نشان می دهد نسبت تقاضا به عرضه برای این محصول ۱.۳ و نسبت حجم معامله به عرضه ۱۰۰‌ درصد بود و تمام آهن اسفنجی عرضه شده در روز معاملاتی هفته جاری (شنبه)، در بورس کالا فروخته شد. اما انعکاس اثر کاهش قیمت آهن اسفنجی بعد از چند هفته متوالی رشد قیمت، در بازار معاملات شمش فولادی، دیروز خود را در شکل محسوس نبودن تغییر در قیمت شمش نشان داد.

گلایه فعالان بازار از قیمت دستوری

فعالان بازار فولاد وضعیت این روزهای معاملات محصولات زنجیره فولاد در کشور را نابسامان و نامناسب توصیف می کنند. آنها متهم ردیف اول این نابسامانی در شرایط فعلی را که بازار با مشکلات عدیده ای همچون قطعی گاز و برق واحدهای تولیدکننده از یکسو، نبود نقدینگی از سوی دیگر و همچنین رکود در بازارهای مصرف و موانع صادراتی رو‌به‌روست، قیمت گذاری دستوری در تالار صنعتی بورس کالا می دانند.

محمد اعتباری، کارشناس و صاحبنظر حوزه فولاد، در این باره اعلام کرد: بازار فولاد به خصوص در بخش محصولات و مصنوعات فولادی نظیر میلگرد دچار نابسامانی ناشی از حاکمیت چرخه معیوب است.

به گفته وی، نه تنها در هفته های گذشته، بلکه در معاملات هفته های پیشرو نیز برآوردها از رکود شدید در بازار میلگرد خبر می دهند. در چنین شرایطی قیمتگذاری دستوری باعث شده است رینگ صنعتی بورس کالا با رکود مضاعف معاملاتی روبه‌رو شود؛ چرا که بررسی ها نشان می دهد قیمت های پایه فروش برای معامله میلگرد در رینگ صنعتی بورس کالا با اختلاف محسوس از قیمت های بازار بیشتر است و همین موضوع سبب شده است در شرایطی که به دلیل رکود در بازارهای بالادست و سایر عوامل، بازار معاملات میلگرد کساد است این کسادی و رکود خود را در رینگ صنعتی بیشتر از بازار آزاد نشان دهد.

اعتباری در این باره توضیح داد: صرف نظر از وضعیت معاملات شمش در بورس کالا در روز دوشنبه 28 آبان 1403، قیمت پایه اعلامی برای فروش میلگرد در معاملات روز چهارشنبه 30 آبان، معادل 28‌ هزار تومان برآورد می شود. این در حالی است که همین الان در بازار قیمت هر کیلوگرم میلگرد با مبنای 26‌ هزار تومان به طور میانگین قیمت گذاری شده و به فروش می رسد. یعنی در بازار آزاد قیمت هر کیلوگرم میلگرد به طور متوسط 2‌ هزار تومان از رینگ صنعتی ارزان تر است.

وی تاکید کرد: ریشه تمام این مشکلات به قیمت گذاری دستوری می گردد؛ باید دید و سوال کرد که آیا هنوز زمان اصلاح و واقعی سازی قیمت محصول فولادی در رینگ صنعتی بورس کالا فرا نرسیده است؟ باید دید تا چه زمانی چرخه معیوب قیمت گذاری دستوری میلگرد بر پایه و مبنای قیمت آهن اسفنجی و شمش فولادی و تغییرات آن ادامه خواهد داشت؟ آیا قرار است هنوز این روال و رویه اشتباه ادامه داشته باشد؟

اعتباری با بیان اینکه باید اجازه داده شود بازار با مکانیزم های خود تعیین کننده قیمت محصولات خود باشد، خاطرنشان کرد: واقعیت آن است که به دلیل نگرانی از محدودیت ها و تشدید قطعی گاز و برق در هفته های پیش رو ممکن است کارخانه ها مجبور به خرید آهن اسفنجی و شمش فولادی باشند و این موضوع روی قیمت ها و حجم معاملات آنها اثر داشته باشد، اما در بازار محصولاتی مانند میلگرد، مشتریان می توانند خریدهای خود را به هفته یا هفته های بعد هم موکول کنند. بنابراین دلیلی وجود ندارد مبنای تعیین قیمت پایه فروش میلگرد و سایر محصولات فولادی، تغییرات قیمتی آهن اسفنجی و شمش فولادی باشد و قیمت میلگرد نه با مکانیزم بازار و برمبنای عرضه و تقاضا که براساس تغییرات قیمتی حلقه های پیشین زنجیره فولاد تعیین شود. این نحوه تعیین قیمت چیزی به‌جز حاکمیت یک چرخه معیوب نیست که بازار را با شرایط نابسامانی روبه‌رو کرده است.

او همچنین از نحوه اطلاع رسانی در خصوص انجام معاملات شمش فولادی در سامانه بهین‌یاب از ابتدای آذرماه 1403 که روز گذشته از سوی وزارت صمت به بورس کالا ابلاغ شد، گلایه کرد و افزود: حتی در شرایطی که یک هفته زودتر از اعمال این دستورالعمل، بازارساز اقدام به اطلاع رسانی درباره آن کرده است باز هم نبود پول در بازار و همچنین بیشتر بودن بهای محصولات فولادی در بورس کالا نسبت به بازار آزاد، نتوانست بازار را داغ کند. بنابراین لازم است چرخه معیوب قیمت گذاری دستوری در رینگ صنعتی بورس کالا متوقف و در این زمینه به واقعیت های بازار توجه شود.

شرط جدید معامله شمش از اول آذر

وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران با ارسال نامه ای به بورس کالا، اعلام کرد که از تاریخ اول آذرماه ۱۴۰۳، خرید شمش فولاد از بورس کالا تنها به صورت بهین‌یاب و بدون سقف مجاز انجام خواهد شد. بر اساس این تصمیم، خرید این محصول در تالار اصلی بورس صرفا با استفاده از سامانه بهین‌یاب امکانپذیر خواهد بود و محدودیتی بر مقدار خرید اعمال نمی شود. شرایط مچینگ یا تطبیق سفارش ها نیز طبق روال گذشته ادامه خواهد یافت.

گزارش ها حاکی از آن است که این تغییر سیاست، بخشی از تلاش های دولت برای بهبود دسترسی تولیدکنندگان به مواد اولیه و ایجاد شفافیت بیشتر در معاملات است. طبق ابلاغیه وزارت صمت، از این پس تمامی متقاضیان خرید شمش فولاد موظف به ثبت درخواست های خود در سامانه بهین‌یاب هستند و بورس کالا بر اساس اولویت های این سامانه، معاملات را انجام خواهد داد.

بهین‌یاب، سامانه ای است که برای تخصیص عادلانه و بهینه مواد اولیه به صنایع مختلف راه اندازی شده و به تولیدکنندگان امکان می دهد که بر اساس نیاز واقعی خود، درخواست خرید ارائه کنند.

کارشناسان در خصوص دلیل این تصمیم از سوی وزارت صمت معتقدند، دولت به دنبال مدیریت بهتر عرضه و تقاضا در بازار فولاد و کاهش نوسانات قیمت هاست. با تغییرات اخیر، دولت می خواهد عرضه شمش فولاد را به نحوی تنظیم کند که متقاضیان واقعی، به راحتی به این محصول دسترسی پیدا کنند و از اعمال سقف های مجاز که در گذشته مشکلاتی برای برخی تولیدکنندگان ایجاد کرده بود، جلوگیری شود. این سیاست در راستای تقویت تولید داخلی و حمایت از صنایع پایین دستی فولاد اتخاذ شده است.

با این حال، فعالان بازار فولاد معتقدند بهتر است در گام اول مشکلات اساسی بازار فولاد برطرف شود. یکی از اصلی ترین مشکلات، نوسانات و نابسامانی های بازار ناشی از محدودیت های ایجادشده به دنبال قطعی مستمر گاز و برق در فصول سرد و گرم سال است که بر حجم عرضه، تقاضا، معاملات و در نهایت قیمت ها اثرگذار است.

از سوی دیگر قیمت گذاری دستوری و تعیین بهای پایه فروش محصولات در رینگ صنعتی بورس کالا که در برخی موارد اختلاف فاحش و قابل توجهی با بهای فروش محصولات در بازار آزاد دارد باید متوقف شود. آنها همچنین برطرف شدن رکود یا کاهش عمق آن را که به افت شدید تقاضا در بازار مصرف منجر می شود یکی دیگر از مشکلاتی می دانند که باید سیاستگذار نسبت به رفع آن برای رونق تولید و فروش محصولات فولادی در کشور اقدام کند. رفع موانع صادراتی نیز از دیگر خواسته های فعالان بازار فولاد است.

تجارت نیوز