وعده هایی که خیال عملی شدن ندارد

به گزارش اخبار ساختمان،‌ اگرچه دولت پیشین، تبلیغات وسیعی در پی طرح «مسکن مهر» با هدف خانه‌دار شدن محرومان انجام داد، اما بررسی آمار نشان می‌دهد چیزی حدود ۶۱.۴ درصد واحدهای مسکونی این طرح توسط دولت تدبیر و امید تکمیل و تحویل داده شده است.

دولت روحانی نه تنها خود را مسئول تعهدات دولت احمدی‌نژاد به بیش از یک میلیون خانواری دانسته که به امید خانه‌دار شدن، پس‌اندازهای اندک خود را به جیب پیمانکارهای مسکن مهر سرازیر کرده بودند، بلکه علاوه بر آن با طرح‌های دیگر مسکن از جمله وام ودیعه مسکن و طرح اقدام ملی مسکن و مسکن جوانان، خانوارهای بیشتری را خانه‌دار کرد.

جریان‌های مخالف دولت این روزها سعی دارند دولت را از جهت آنچه عمل نکردن به وظیفه خود در اصل ۳۱ قانون اساسی می‌نامند، مورد شماتت قرار دهند و دستگاه تبلیغاتی خود را نیز به کار گرفته‌اند. اصلی که اشاره به حق افراد و خانواده‌های ایرانی در خصوص داشتن مسکن دارد. غافل از آنکه اعداد و ارقام مسکن‌سازی در دولت روحانی حقایق دیگری را می‌گوید و اساساً یک وجه از زمین سوخته‌ای که دولت روحانی از دولت پیش از خود تحویل گرفته بود، مربوط به مسکن محرومان بود.

چالش‌های کمرشکن مسکن مهر در دولت روحانی

مساله دولت روحانی فقط تعهدهای بر زمین مانده دولت قبلی در برابر جمعیت کثیری نبود که به امید خانه‌دار شدن، با تأخیرهای طولانی مدت در تحویل واحدهای مسکونی مهر مواجه شده بودند، بلکه دولت مجبور بود با پیمانکاران بدعهدی نیز مواجه باشد که با اقدامات سوداگرانه، تحویل خانه‌ها را به تعویق انداخته بودند و این برای خانواده‌هایی از دهک‌های پایین جامعه که اندک پس‌اندازی در زندگی داشتند و آن را هم برای مسکن مهر واریز کرده بودند، سرخوردگی و مشکلات معیشتی بزرگی همراه داشت.

خوشبختانه دولت توانست به بخش عمده‌ای از این تعهدها عمل کند و آنها را از بلاتکلیفی در بیاورد. علاوه بر پیمانکاران، مشکلات زیادی در شیوه اجرای طرح نیز وجود داشت که بدون هیچ‌گونه زیرساختی فقط چاردیواری‌هایی در حاشیه ‌شهرها علم شده بود. این واحدها مشکلات گازرسانی، آب و برق غیره همچنان دردسرهای بزرگی را برای دولت روحانی به وجود آورد، اما در نهایت دولت از آن سربلند بیرون آمد.

مساله وقتی روشن‌تر می‌شود که بدانیم، از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر تاکنون بیش از دو میلیون و ۳۰ هزار واحد به متقاضیان تحویل داده شده که یک میلیون و ۳۳۰ هزار خانه معادل ۶۱.۴ درصد توسط دولت روحانی انجام شده است. آن هم در حالی که بقیه واحدهای مسکن مهر نیز در سراسر کشور پرونده قضایی داشته که این امر خارج از کنترل وزارت راه و شهرسازی است.

محمد اسلامی وزیر راه چندی پیش با حضور در ایرنا اعلام کرد که در حال حاضر از ۵۰۰ هزار واحد نیمه‌تمام مسکن مهر، حدود ۶۸ هزار واحد نیمه‌تمام در حال ساخت وجود دارد که پرونده آن به زودی بسته می‌شود. در عمل سهم دولت روحانی در طرحی که طی تبلیغات گسترده به نام دولت پیشین ثبت شده بود، بسیار بیش از ۶۰ درصد بوده است و از این میزان تا پایان دولت احمدی‌نژاد فقط ۶۹۰ هزار معادل ۳۱ درصد به مردم تحویل شد که البته بسیاری از این واحدها به‌صورت صوری افتتاح شدند و بدون انشعابات آب، برق و گاز در اختیار مردم قرار گرفتند.

در دولت روحانی سرعت تحویل خانه‌های مسکن مهر نیز روند خوبی را طی کرد. به‌گونه‌ای که طبق گفته وزیر راه و شهرسازی؛ بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر در حدود ۱.۵ سال اخیر تحویل شده است.

خانه‌های مسکن مهر آخرین امیدهای دهک‌های پایین جامعه برای خانه‌دار شدن بود زیرا در دولت پیشین، بحران مسکن بسیار گسترش یافته و بسیاری، قدرت خرید خانه را از دست داده بودند. براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ متوسط قیمت هر مترمربع زیربنای مسکونی در تهران ۴۵۹ درصد افزایش یافته‌ است. بحران حاد مسکن در دولت پیشین در حالی است که کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی آن زمان اعلام کرده بود: میزان عرضه مسکن به مراتب بیشتر از تقاضا بوده و این امر نشان دهنده آزاد گذاشتن دست دلالان و سوداگران بخش مستغلات در آن دولت بوده است.

دردسرهای مسکن مهر در دولت تدبیر و امید

وزارت راه و شهرسازی برای تحویل این تعداد مسکن نه تنها باید تکمیل خانه‌ها را در دستور کار قرار می‌داد، بلکه باید با مشکلات قضایی و زیرساختی این خانه‌ها نیز کنار می‌آمد.

احمد اصغری مهرآبادی، مجری ویژه پروژه مسکن مهر در اردیبهشت ۱۳۹۶، با اعلام آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی واحدهای مسکن مهر، از معطلی ۴۰۲ هزار واحد مسکن مهر آماده به دلیل عدم برخورداری از خدمات زیربنایی (آب، برق و…)، کم‌کاری برخی تعاونی‌های مسکن، مسیر دشوار و کند تأمین خدمات روبنایی (مدرسه، مسجد و…)، وجود واحدهای فاقد متقاضی و همچنین باز بودن پرونده ۳۶‌هزار واحد مسکن مهر در دادگاه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین مشکلات این پروژه یاد کرده و گفته بود: برخی از این مشکلات از همان ابتدای شروع پروژه مسکن مهر مشخص بود.

برای اینکه به عمق مشکلات دولت پی ببریم لازم است به اعداد و ارقامی که دولت برای برقراری زیرساخت‌ها در واحدهای مسکن مهر که در سال ۱۳۹۶ اعلام شد، رجوع کنیم.

اصغری مهرآبادی گفته بود: دولت در اواخر سال ۱۳۹۵ موفق شد ۸۰۰ میلیارد تومان اسناد خزانه برای تکمیل آب و برق واحدهای مسکن‌ مهر در اختیار وزارت نیرو قرار دهد و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز برای آماده‌سازی این واحدها به وزارت راه و شهرسازی پرداخت شد.

یعنی طبق آمار آن زمان، آماده‌سازی زیرساختی واحدهای مسکن مهر، چهار برابر تکمیل خود خانه‌ها هزینه‌بر بوده است. در دولت پیشین بسیاری از واحدهای مسکن مهر تقاضای بسیار کمتری نسبت به عرضه داشت، اما ایجاد تمهیدات زیرساختی در دولت روحانی موجب شد تا با در نظر گرفتن استانداردسازی‌های لازم، تقاضا برای این واحدهای مسکونی افزایش یابد.

از جمله مشکلات دولت روحانی با پیمانکاران بدعهدی که احمدی‌نژاد برای مسکن مهر برگزیده بود می‌توان به پیمانکار پردیس اشاره کرد. اسلامی در این رابطه گفت که یکی از پیمانکاران بدعهد در این بخش برکنار شد. عمده مشکلاتی که در پردیس وجود داشت شامل کمبود سرانه خدمات عمومی و بهداشتی از جمله مدرسه، خانه بهداشت، خیابان‌کشی، پارک، مسجد، خانه بهداشت و ... بود که در این مدت برطرف شد.

وزیر راه و شهرسازی اضافه کرد: در مدتی که عهده‌دار مسئولیت وزارتخانه شدم، برای رفع مشکلات مسکن مهر پردیس دو قرارداد سرمایه‌گذاری ۲۰۰۰ میلیارد تومانی برای سرمایه‌گذاری روی احداث زیرساخت‌های پردیس به امضا رسید که شامل آوردن تأسیسات آب، تصفیه‌خانه آب و مواردی از این دست بوده است. تقریباً می‌توانیم بگوییم مشکل خاصی در پردیس برای تحویل واحدها وجود ندارد، مگر مواردی که مشکلات حقوقی دارند.

مهدی هدایت، مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید پردیس نیز در مورد کم‌کاری پیمانکاران مسکن مهر و تخلف آنها گفته، با پیمانکاران کم‌کار و کُند مسکن مهر برخورد خواهد شد، به‌طوری که چهار پیمانکار مسکن مهر به دادگاه احضار شده‌اند.

دولت برای جلب نظر کسانی که با امید، این واحدها را خریداری کرده بودند، این هزینه را متقبل شد تا بتوانیم شاهد «جشن اختتامیه مسکن مهر» باشیم. وعده‌ای که محمد اسلامی آن را مطرح کرده و گفته؛ پروژه مسکن مهر تا پایان شهریورماه به اتمام می‌رسد.

دولت روحانی نه تنها پروژه شکست خورده مسکن مهر را تبدیل به فرصتی برای خانه‌دار شدنِ دهک‌های پایین جامعه کرد، بلکه طرح‌های دیگری را در بازار مسکن وارد کرد تا از سوداگری در بخش مستغلات بکاهد.

رئیس جمهوری چندی پیش در خصوص طرح‌های تأمین مسکن گفت: در این یکی دو سال اخیر در مجموع ۱۶۰ هزار واحد مسکونی با تسهیلاتی که در صندوق پس‌انداز یکم ایجاد شده، مسکن در اختیار خانه اولی‌ها قرار گرفته است. زمین‌های ۳۳۰ هزار واحد مسکونی در حال آماده شدن است، برای آن که [مردم] صاحب مسکن شوند.

محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی نیز درباره طرح اقدام ملی مسکن دولت روحانی گفت: یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد برنامه‌ریزی شده در طرح اقدام ملی، بیش از ۴۰۰ هزار واحد در مرحله ساخت است که به زودی تحویل متقاضیان می‌شود.

وی درباره استراتژی دولت در تأمین مسکن جامعه گفته است: سه استراتژی برای مسکن در وزارت راه طراحی شده که یکی از آنها تولید انبوه مسکن است که براساس نیازمندی‌ها در طرح جامع ملی مسکن در سال ۹۰۰ هزار تا یک میلیون واحد مسکونی در کشور نیاز داریم که باید در چند سال آینده این نیازها تأمین شود. در طرح اقدام ملی که طرحی متنوع است در شهرهایی که زمین دولتی داشته باشیم، به‌صورت گروهی، به گروه‌های سه نفر به بالا واگذار می‌شود و در این طرح بیش از ۶۰ هزار واحد به این گروه‌ها واگذار خواهد شد.

به گفته وی، در ساخت‌وساز انبوه نیز به تعاونی‌های خوشنام واگذاری صورت می‌گیرد؛ علاوه بر این از ابتدای سال از همه سازندگان بخش خصوصی که زمین دارند خواسته شده دارایی خود را در طرح اقدام ملی به اشتراک بگذارند که استقبال خوبی نیز شده است.

وزیر راه وشهرسازی نیز درباره همکاری‌های نهادی در طرح اقدام ملی مسکن گفته، در ابتدا که اقدام به ثبت‌نام متقاضیان کردیم، برای تحت پوشش قرار دادن جامعه کارگری و بازنشستگان با وزارت تعاون، برای جامعه فرهنگی شاغل و بازنشسته با وزارت آموزش و پرورش و برای شاغلان و بازنشستگان نیروهای مسلح با وزارت دفاع و دیگر دستگاه‌ها، تفاهم‌نامه‌هایی را امضا کردیم تا منابع و زمین بیاورند و بتوانیم جامعه هدف خود را گسترش دهیم.

سرعت بالای مسکن‌سازی دولت در مرداد و شهریور

شرایط تحویل واحدها ناتمام مسکن مهر در ماه جاری سرعت بالایی گرفته، به‌گونه‌ای که مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید پردیس گفته: با احتساب ۱۵ هزار واحدی که تا پایان مرداد تکمیل می‌شود، مجموع واحدهای مسکن مهر تکمیل شده در شهر جدید پردیس به ۶۰ هزار واحد خواهد رسید.

به گفته هدایت، ۱۰ هزار واحد مسکونی دیگر تا پایان شهریورماه امسال تکمیل و به مالکان تحویل می‌شود. با همکاری سازمان مدیریت و بانک مسکن، تسهیلات یک هزار میلیارد تومانی مورد نیاز برای تکمیل پروژه‌های زیربنایی و روبنایی مسکن مهر پردیس به شرکت عمران داده و بخشی از این اعتبار برای ساخت این ۱۵ هزار واحد تزریق شد.

اهمیت این موضوع وقتی روشن‌ می‌شود که بدانیم پردیس از جمله شهرهایی بود که مشکلات حقوقی و زیرساختی آن بیداد می‌کرد و اتمام این چالش‌ها در دولت روحانی گامی رو به جلو در خانه‌دار شدن متقاضایان مسکن مهر در این شهر بود.

طرح‌های مسکن دولت روحانی نظر کارشناسان را نیز جلب کرده و برخی معتقدند این طرح‌ها می‌تواند بر قیمت مسکن در سال جاری موثر باشد.

ایرج رهبر، نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان درباره تاثیر طرح‌های مسکنی دولت روحانی در قیمت مسکن در سال ۱۳۹۹ تصریح کرد: با توجه به برنامه‌های دولت در راستای تولید مسکن پیش‌بینی ما این است که قیمت مسکن در سال جاری دیگر گران نخواهد شد. دولت در حوزه مسکن برنامه‌هایی همچون ساخت مسکن ملی و مالیات بر خانه‌های خالی را در نظر دارد. بنابراین با اجرای این برنامه‌ها قیمت مسکن گران نخواهد شد.

هرچه هست دولت روحانی مشکلات زیادی را برای مسکن‌دار کردن طبقات محروم جامعه متحمل شد، اما وزارت راه و شهرسازی همه این مشکلات را به جان خرید و در همکاری با دیگر وزارتخانه‌ها اقدامات لازم برای تامین مسکن جامعه را انجام داد.

ایرنا