طرح نهضت ملی مسکن، اندر خم تامین زمین و تسهیلات!

به گزارش اخبار ساختمان، متوسط قیمت مسکن در نقطه شروع به کار دولت رئیسی هر مترمربع 31 میلیون و 700 هزار تومان بود. اگر قیمت های اعلامی مرکز آمار مربوط به دی ماه را ملاک قرار دهیم وضعیت وخیم تر هم شده است. طبق گزارش این مرکز در دی ماه متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به 80 میلیون تومان رسیده است.

وضعیت اجاره بهای مسکن نیز مشابه آن است. هرچند بانک مرکزی از فصل چهارم 1401 آمارهای این بخش را منتشر نکرده اما تورم 7/46 درصدی قیمت اجاره در سال 1400 و تورم 3/49 درصدی قیمت اجاره در 12 ماه منتهی به آذر 1401 نشان می دهد که قیمت ها در بخش اجاره مسکن از میانگین افزایش کل قیمت ها بالاتر بوده است.

همچنین افزایش قیمت اجاره برخلاف انتظار در شهرهای متوسط و کوچک بیشتر بوده است؛ به طوری که آخرین تورم اعلامی اجاره در شهرهای متوسط 4/52 درصد و در شهرهای کوچک 6/55 درصد بوده است. یعنی با وجود آنکه در شهرهای کمتربرخوردار درآمد افراد به مانند شهرهای بزرگ قابل حصول و افزایش نیست اما خانوارها باید رشد قیمت های بیشتری را در بخش مسکن نسبت به شهرهای بزرگ تحمل کنند.

کاهش صدور پروانه های ساختمانی

دولت وعده داد سالی یک میلیون مسکن بسازد. دو سال اول که گذشت و توفیقی حاصل نشد، گفتند ما نگفتیم سالی یک میلیون مسکن. گفتیم طی چهار سال، چهار میلیون مسکن. طبق این وعده، دولت ظرف یک و نیم سال باقیمانده از عمر خود باید چهار میلیون مسکن تحویل دهد اما هنوز درگیر جور کردن زمین های طرح نهضت ملی و وام های آن است.

مسئولان وقتی پشت میز کنفرانس می نشینند با خوش بینی آمارهایی از اقدامات انجام شده می گویند که خیال ساخت چهار میلیون مسکن را واقعی نشان می دهد. ولی آمارهای اعلامی پروانه های ساختمانی چیز دیگری می گوید. براساس اعلام بانک مرکزی تعداد پروانه های ساختمانی صادرشده در مناطق شهری در سال 1400 و 1401 به ترتیب 8/25 و 7/7 درصد کاهش یافته است. این افت در سال جاری هم ادامه پیدا کرده و در آخرین آمار اعلامی که مربوط به سه ماهه دوم سال 1402 است، افت 8/7 درصدی داشته است.

برآورد سطح زیربنای طبقات ساختمانی براساس پروانه های صادرشده هم وضعیت مشابهی دارد. در سال 1400 این شاخص 7/17 درصد کاهش پیدا کرده، در سال 1401 حدود 2 درصد افت اتفاق افتاده و در سه ماهه دوم سال 1402، 4/1 درصد کاهش داشته است.

رشد بالای 50 درصد بهای خدمات ساختمانی

در دو سال و نیم گذشته بهای خدمات ساختمانی و مصالح ساختمانی هر دو افزایشی بوده و این رشد در بخش خدمات بیشتر به چشم می خورد.

تورم خدمات ساختمانی در سال 1400 بیش از 64 درصد در سال 1401 بیش از 51 درصد و در سه ماهه دوم 1402 حدود 52 درصد افزایش داشته است. تورم مصالح ساختمانی نیز در سال 1400 بیش از 56 درصد، در سال 1401 بیش از 28 درصد و در سه ماهه دوم امسال بیش از 36 درصد بوده است.

این رشد قیمت ها در شرایطی است که تا تابستان امسال در بازار ارز و دارایی ها ثبات نسبی وجود داشت و از طرف دیگر رکود عمیق در بازار مسکن تقاضا را به نسبت عرضه در سطح پایین تری نگاه داشته است. اگر این دو عامل نبود چه بسا هزینه ساخت بیش از ارقامی که اعلام شده، افزایش پیدا می کرد.

رکود معاملات در بازار مسکن

کارشناسان مسکن معتقدند افت اندکی که طی چند ماه گذشته در قیمت های مسکن شاهد بودیم به دلیل رکود معاملات است. در دی ماه با شروع دوباره معاملات و جنب و جوش ناشی از ماه های انتهایی سال، بار دیگر قیمت نیز در شیب افزایشی بازار مسکن سال 1402 را در حالی پشت سر گذاشت که رکود معاملات، اصلی ترین مشخصه آن بود. تورم و سیاست های انقباضی دولت، اندک مشتریان باقیمانده در بازار مسکن را به بازارهای دیگر هدایت کرد و حالا با وجود کاهش نسبی قیمت مسکن، همچنان توان اقتصادی برای خرید خانه در جامعه وجود ندارد.

حالا که سال 1402 به ماه ها و روزهای انتهایی خود رسیده برخی کارشناسان معتقدند هیجانات ناشی از نوسان دوباره قیمت دلار و نزدیکی به سال نو ممکن است باعث جنب و جوش کوچکی در بازار شده باشد کمااینکه با نزدیک شدن به ماه های پایانی سال 1402 بازار مسکن مطابق انتظار مقداری رشد کرد و قیمت هر متر خانه در تهران به 80 میلیون و 610 هزار تومان رسید.

کارشناسان سه سناریو برای بازار مسکن در پایان سال محتمل می دانند. ۱- جهش و رشد شارپی قیمت به طوری که ماهانه ۱۰ درصد و بیشتر را شاهد باشیم. ۲- رشد خفیف ماهانه حدود دو درصد و ۳- کاهش خفیف.

با در نظر گرفتن شرایط سیاسی و شاخص اقتصاد کلان از جمله کاهش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی در ماه های اخیر، سناریوی دوم به عنوان حالت میانه محتمل ترین سناریو عنوان می شود.

دولت سیزدهم و عملکرد غیرقابل دفاعش

یک سال و نیم دیگر عمر دولت سیزدهم به پایان می رسد. رئیسی با وعده های بی شماری به میدان آمد و نتوانست این وعده ها را محقق کند. ساخت و کنترل قیمت مسکن بعد از تورم جزو مهمترین برنامه های دولت سیزدهم بود.

همان ابتدا که ابراهیم رئیسی وعده ساخت چهار میلیون مسکن را داد کارشناسان طی مصاحبه هایی اعلام کردند که این وعده عملیاتی نیست. بانک ها اعلام کردند که توان پرداخت تسهیلات چند صدهزار میلیارد تومانی را ندارند و وزارتخانه ها زیر بار تخصیص زمین های مازاد خود برای اجرای طرح نرفتند.

امروز همچنان دولت بر اجرای این وعده خود پافشاری می کند. هنوز از تسهیلات تخصیص یافته و زمین های در نظر گرفته شده برای طرح نهضت ملی آمار می دهند. حال آنکه این آمارها با وعده های داده شده فاصله ای اساسی دارد.

بیشتر بخوانید: دولت باید با مردم در مورد آمارها رو راست باشد

تجارت نیوز