هنرمندی که آثار معماری را بسته بندی کرد

به گزارش اخبار ساختمانی، براساس بیانیه ای که در حساب رسمی توییتر این هنرمند منتشر شد، (christo Vladimirov Javacheff) کریستو ولادیمیروف جاواچف یکشنبه ۳۱ مه در خانه‌اش در نیویورک درگذشت.

این هنرمند آفریقایی بلغارستانی الاصل که خود را هنرمندی کاملاً غیرمنطقی می‌خواند با بسته‌بندی و پوشاندن آثار معماری و بناهای تاریخی که به همراه همسر فقیدش ژان کلود خلق کردند به مدت ۵ دهه به شهرت جهانی رسیدند. ژان کلود همسر این هنرمند در سال ۲۰۰۹ در پی آنوریسم مغزی دار فانی را وداع گفت.

این زوج به خاطر پوشاندن بناهای معروف در پاریس مانند پونت نوف در سال ۱۹۸۵ و ریشتاگ در برلین در سال ۱۹۹۶ شناخته شدند.

کریستو که زمانی ساختمان پارلمان آلمان را در یک پارچه نقره‌ای پیچیده بود، آخرین اثر خود در دوران حیاتش چیدمان اسکله‌های شناور نام دارد، یک مسیر پیاده‌روی سه کیلومتری روی دریاچه‌ای در شمال ایتالیا است.

این نمایشگاه بزرگ روباز، از بیش از دویست هزار قطعه مکعب پلاستیکی به هم‌پیوسته تشکیل شده و همه مکعب‌ها در یک نایلون زردرنگ پیچیده شده‌اند که با نور، تغییر رنگ می‌دهند. مسیر پیاده‌روی با حرکت امواج، به نوسان می‌افتد و موج‌دار می‌شود.

این نمایشگاه به مدت دو هفته به روی عموم بود و ده‌ها هزار نفر از آن بازدید کردند. کریستو هشدار داده بود که راه رفتن در این مسیر همانند قدم زدن بر سطح آب یا بر پشت یک نهنگ است. تعداد زیادی از بازدید کنندگان مشتاق با شناختی که از این هنرمند داشتند شب قبل از بازگشایی در کنار این مسیر چادر زدند تا بتوانند جزء اولین کسانی باشند که بر روی این پیاده رو قدوم بزنند.

این مسیر پیاده‌روی، بدون نرده بود و به همین دلیل، صد و پنجاه داوطلب و مامور نجات غریق در مسیر حضورداشتند. بسیاری از بازدیدکنندگان برای دریافت بهتر این پروژه ی فیزیکی، بدون کفش بر روی آن راه رفتند و نظرشان این بود که حرکت بر این مسیر مانند قرار گرفتن روی یک قایق است.

کار بعدی وی بسته بندی یکی از مشهورترین یادبودهای جنگ جهان در ماه مه سال ۲۰۲۰ در پاریس بود که در بیانیه‌ای اعلام شده است که این پروژه پس از مرگ آنها نیز انجام خواهد شد. کریستو و ژان کلود همواره بر این مهم تاکید داشتند که آثار هنری آنها پس از مرگشان نیز ادامه دارد.

آنها بسته‌بندی بناهای تاریخی فرهنگی و اشیاء دیگری نظیر اتوموبیل را طراحی و اجراء کردند و نقشی بی‌تبدیل در ترویج هنر محیطی بین عموم مردم داشتند.

کریستو هنرمند محیط ساز و مجسمه ساز متولد ۱۹۳۵ در بلغارستان است و ابداع کننده مجسمه لفافی و شخصیتی برجسته در حوزه هنر محیطی است.

به سبب طرح هایی که از طریق لفاف کردن و بسته بندب بناهای عمومی و استتار مناظر طبیعی اجرا کرده است، شهرت جهانی دارد.

سازه‌هایی همچون پل‌ها، ساختمان‌ها، و حتی سواحل دریا را برای مدتی معیّن با پارچه‌ای مصنوعی و پلاستیک می‌پوشاند و ریسمان‌پیچ می‌کرد.

کار بسته بندی او با اشیاء کوچک همچون قوطی های رنگ شروع شد و به تدریج درختان، خودرو، ساختمان‌ها و حتی بخش هایی از منظره طبیعی را در برگرفت.

کریستو در اثرِ رایشتاک برای مدتی، کوتاه با ۹۳هزار متر مربع پارچۀ نقره‌ای پوشاند و آن را با ۱۵,۵۰۰ متر طناب آبی پیچید. این پروژه از فکر اولیه تا تحقق آن چندین سال طول کشید.

حصار ممتد دیگر آثار این زوج هنرمند که در عرض دشت گستردۀ کالیفرنیا به طول ۳۸.۴ کیلومتر و ارتفاع ۴.۵ متر نصب شد، نمونه‌ای از آثار فاخر آنهاست.

در سال ۱۹۹۱ پروژۀ چترها را هم‌زمان در ژاپن و امریکا اجرا کرد، که مجموعه‌ای بود از چترهای بسیار بزرگ که در سراسر دره‌ای برپا شده بودند.

این زوج هنرمند شیوه درباره همکاری با یکدیگر معتقد بودند که ایده‌ی بسته‌بندی کردن هر چیز؛ از یک چتر و صندلی گرفته تا جاده، صخره یا ساختمان، تلاشی مشترک از سوی هر دو ما برای فهم بیشتر پدیده‌ها بوده است.

کریستو رویکرد هنری خود را از آغاز چنین شرح داده است: آن زمان توجهم سخت معطوف به بسته‌بندی یک بنای عمومی شد. قبل از آن در سال ۱۹۵۸ تجربه‌ی بسته‌بندی اشیای کوچک مثل کفش یا تلفن را از سر گذرانده بودم. در زمان زندگی در پاریس پیش خود تصاویر اشیا و عناصر اطراف را در حالتی غیر از آنچه می‌بینیم، مجسم می‌کردم. این نحوه‌ی دیدن، دریافتی تازه از حس مکان و زمان به من می‌داد. آن سال یک فوتومونتاژ از ساختمانی بسته‌بندی شده تهیه کردم. اشیای بسته‌بندی شده؛ وجهی دوگانه پیدا می‌کنند. یک وجه نادیدنی و پنهان و یک وجه عیان و پیدا. کسی که مقابل یک شیء بسته‌بندی شده قرار می‌گیرد، از یک سو مجذوب ظاهر آن می‌شود و از سوی دیگر کنجکاو نسبت به اینکه درون این فضای بسته‌بندی شده چه چیزی هست؟

در واقع ابژه و شیئی که بسته‌بندی می‌شود هویت تازه‌ای نسبت به قبل پیدا می‌کند. این احساس ریشه‌اش به جوانی‌ام برمی‌گردد؛ به زمانی که در چک با سیستم ایزوله (جداسازی) فرهنگی روبه رو بودیم. از جانب دیگر بعد از مهاجرت از صوفیه و پراگ به کشورهای دیگر، برای چندین سال مدام با تنهایی، بی‌خانمانی و حس از دست دادن دست و پنجه نرم می‌کردم. فکر می‌کنم همه اینها در رسیدن به ایده‌ی تغییر در اشیا بی‌تاثیر نبود. روزی که ایده‌ی بسته‌بندی کردن اشیا را با ژان کلود در میان گذاشتم ابتدا تعجب زده من را نگاه کرد؛ با این حال بعد از شنیدن توضیحاتم به سرعت با من همراه شد و این همراهی تا پایان زندگی‌اش ادامه یافت.

سانتر پمپیدو از آنها دعوت کرد تا ارک دو تریومف شانزه لیزه پاریس را برای مدت دو هفته با ۲۵۰۰۰ متر پارچه آبی نقره فام که از جنس پولی پروپیلن قابل بازیافت است، و هفت هزار متر باند قرمز رنگ، بپیچند و بسته بندی کنند.

کریستو، در اعتراض به سیاست‌های دونالد ترامپ از برگزاری نمایشگاه خود در آمریکا نیز خودداری کرد. او حدود ۲۰ سال برای گرفتن مجوز پوشاندن یک رودخانه در ایالت کلورادوی آمریکا با الیاف مصنوعی تلاش کرد، اما گفته بود که حاضر نیست در کشوری یک اثر هنری اجرا کند که رئیس جمهورش دونالد ترامپ است.

بسته بندی موزه هنر معاصر شیکاگو، حصار ممتد، جزایر محصور، پون نوف، چتر های آبی، درختان بسته بندی شده بخشی از فعالیت‌های این زوج هنری در ۵ دهه گذشته است.

ایرنا