دلالی و سفته‌بازی دلیل رشد قیمت مسکن

در ایران به دلیل عدم طراحی ابزارهای مدیریت بازار مسکن، این کالا به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است به‌طوری که در ۳۰ سال گذشته هر چند سال یک بار بازار مسکن شاهد جهش قیمت‌ها بوده است.

نگاهی به تغییرات قیمت مسکن و اجاره‌بها در ۱۱ سال گذشته نشان می‌دهد اجاره‌بها متناسب با تورم یک روند مشخصی داشته است اما قیمت خرید مسکن با نوسان‌های متعدد و جهش‌های شدید روبرو شده است.

ثبات نسبی روند تغییرات اجاره‌بها گویای این واقعیت است که بازار اجاره‌بهای مسکن اگرچه تحت تاثیر نرخ تورم و تغییرات قیمت خرید مسکن بوده است اما باتوجه به اینکه تقریبا تقاضای موثر در بازار اجاره تقاضای واقعی و مصرفی است و در این بازار تقاضای سوداگری و سفته‌بازی وجود ندارد، در این بازار (با لحاظ سطح تورم) تغییرات متناسب با کشش‌پذیری تقاضا بوده است.

البته تغییرات اجاره‌بهای مسکن در نرخ تورم موثر است و برای تحلیل‌ دقیق‌تر از نسبت تورم به اجاره‌بها، باید سهم اجاره را از نرخ تورم حذف کرد اما داده‌های آماری موجود امکان چنین تفکیکی را نمی‌دهد.

جدول زیر آمار بهای قیمت خرید مسکن، اجاره‌بها و نرخ تورم از سال ۸۸ تا ۹۸ را نشان می‌دهد. آمار و ارقام این جدول از مرکز آمار ایران و بانک مرکزی استخراج شده است. همانطور که ارقام زیر نشان می‌دهد اجاره‌بها در بازه زمانی بلندمدت همبستگی زیادی با نرخ تورم سالانه داشته است اما رشد بهای مسکن از تغییرات نرخ تورم و اجاره‌بها بسیار فراتر رفته است.

رقم اجاره بها در جدول بالا معادل سازی رهن و اجاره است

ارقام جدول فوق نشان می‌دهد رشد قیمت مسکن در این سال‌ها برگرفته از واقعیت‌های اقتصادی نبوده و جولان دلالان در بازار خرید مسکن موجب رشد شدید قیمت‌ها شده است.

بالاخره و پس از حدود ۸ سال تلاش برخی رسانه‌ها و کارشناسان اقتصادی، اخذ پایه مالیاتی عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی جدی شده و مجلس یازدهم، وزرات راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی به دنبال تدوین قانون مالیات بر عایدی سرمایه و اخذ مالیات از خانه‌های خالی هستند.

امید است با تصویب طرح یا لایحه مالیات بر عایدی سرمایه ثبات نسبی به بازار مسکن کشور بازگردد و تاثیر دلالان و سفته‌بازان بر قیمت مسکن از بین برود.

فارس