معضل مسکن چگونه حل می شود؟

به گزارش اخبار ساختمان، احمدرضا سرحدی در خصوص موضوع افزایش اجاره بهای مسکن و پیش بینی‌ افزایش یا ثبات و یا کاهش اجاره بها در سال جاری اظهار کرد: اجاره بها در حال حاضر بسیار زیاد است، البته سال گذشته هم گران بود اما امسال خیلی گرانتر و از توان مردم خارج شده است.

وی افزود: مشکلی که در بخش مسکن استیجاری وجود دارد، این است که اجاره مسکن کف تقاضای مردم است. به این معنی که موضوع خرید مسکن برای مردم به طور کلی منتفی شده و برای آنهایی که خانه اولی هستند، به هیچ عنوان امکان پذیر نیست. هیچ کسی الان، نه زوج جوان، نه کارمند، نمی تواند چهار یا پنج میلیارد تومان وارد بازار کرده و مسکن خریداری کند. در نتیجه تمام فشار از بخش خرید مسکن به بخش مسکن استیجاری تغییر یافته است. حال اگر قرار باشد مردم خانه هم برای اجاره نداشته باشند مشکل می شود.

کارشناس حوزه مسکن متذکر شد: آنچه که بنده در مطالعات میدانی دیدم، مردم به مرور در حال تغییر مکان از محله های بالاتر و گرانتر به محله های ارزان تر هستند؛ چراکه تورم در بخش اجاره مسکن به‌صورت متوسط ۵۰ درصد بوده است، در حالی که حقوق ها و مستمری بازنشسته ها فقط ۱۰ درصد اضافه شده است، ‌این یعنی بی تعادلی و کوچک‌ شدن سفره و خالی شدن جیب مردم و باعث شده مردم در یک تنگنای بسیار سخت قرار بگیرند.

خرید خانه به طور کامل به فراموشی سپرده شده است

سرحدی اضافه کرد: خرید خانه به طور کامل به فراموشی سپرده شده و مردم در بخش اجاره مسکن هم مرتباً از محلات بالاتر به پایین تر می آیند تا به حاشیه شهرها برسند؛ بنابراین این وضع طبیعتاً نمی تواند دوام داشته باشد؛ چراکه فشار خیلی سنگینی است و باید هرچه زودتر برای آن چاره ای اندیشیده شود که متأسفانه دولت در بخش استیجاری بی برنامه است. البته بنده بارها در این زمینه راهکارهایی را ارائه کرده ام؛ اما مورد توجه قرار نگرفته است.

راهکار کوتاه مدت حل معضل مسکن؛ پرداخت وام ها و تسهیلات به مردم است

وی با اشاره به راهکارهای حل مشکلات بخش مسکن توضیح داد: برای حل این معضل راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت داریم. به یک باره نمی توان این مسئله را حل کرد. راهکار کوتاه مدت این است که وام ها و تسهیلاتی را به مردم بدهند، در حد اینکه بتوانند با آن جایی را رهن کنند و بانک ها این مبالغ را در اختیار مردم بگذارند؛ چراکه هم دولت برای این کار محدودیت دارد و هم مردم که می خواهند این وام را بگیرند، باید سودش را بدهند و اگر آن سود زیاد باشد، در بازپرداخت‌اش با مشکل مواجه خواهند شد.

کارشناس حوزه مسکن در پاسخ به این پرسش که آیا یکی از علت های افزایش بها مربوط به وام های اجاره مسکن می شود؟ عنوان کرد: این موضوع افزایش اجاره بها همیشه بوده است؛ در گذشته این وام ها نبود؛ ولی در سال های خیلی قبل تر، مالکان یا بنگاه های املاک و ... نگاه می کردند تا ببینند دولت حقوق ها را چه قدر افزایش داده و متناسب با آن هم قیمت ملک و هم قیمت اجاره بالا می رفت. این همیشه بوده ولی به‌ هرحال این حداقل کاری است که دولت می توانست انجام دهد.

سرحدی بیان کرد: اما در میان مدت دولت و مسئولان باید برای احداث ساختمان هایی برای استیجار برنامه ریزی کنند. این چیزی است که بنده بارها به آن اشاره و تأکید کرده‌ام، این موضوع در تمام دنیا وجود دارد و در کشور ما وجود ندارد. در اروپا و آمریکا، همه جا ساختمان هایی را فقط برای اجاره می سازند و جالب است که نرخ اجاره خانه با پنج یا ۱۰ درصد تلرانس تقریباً به اندازه قیمت خرید ملک است؛ چراکه آنجا ۹۰ درصد قیمت را به شما وام می دهند و همان قسط وام که می خواهید بدهید، تقریباً با این اجاره ماهانه شبیه همدیگر است و افراد می توانند انتخاب کنند و کار می کنند و اقساط یا اجاره ماهانه را پرداخت می کنند.

وی خاطرنشان کرد: مشکلی که ما در ایران داریم، این است که جدای از گرانی، بیکاری هم وجود دارد و موجب شده که شخص درآمد نداشته باشد که بتواند خانه ای بخرد یا اجاره کند. دولت باید در این زمینه کمک کننده باشد. در کنار مسکن ملی، البته هنوز واحدی تحویل نشده که بتوانیم ارزیابی درستی از آن داشته باشیم؛ ولی در کنار این، دولت باید یکسری امکانات، تسهیلات مالی و زمین در اختیار یکسری افراد و شرکت های خاص قرار دهد که اینها خانه فقط برای اجاره بسازند،، یعنی اجاره به شرط تملیک هم نباشد و مردم از آنها استفاده کنند و زمانی هم که خانه را ترک کردند، به نفر بعدی تحویل داده شود.

کارشناس حوزه مسکن یادآور شد: در فرانسه شرکت هایی خصوصی با شهرداری ها قرارداد دارند و هماهنگ با شهرداری ها هستند؛ این انبوه سازان خاص که مخصوص ساخت مسکن برای اجاره هستند زمین و امکانات را در اختیار آنها می گذارند و بر اساس نیازی هم که وجود دارد به آنها برنامه می دهند و تشکیلات آن را هم خودشان دارند، یعنی تشکیلات اداری، حسابداری و دفاتر دارند و افراد به آنجا مراجعه می کنند، وکیل دارند و همه کارهایی که مربوط به اجاره است در شرکت های رژی انجام می شود.

مسکن مهر حرکت مثبتی بود

سرحدی اذعان کرد: این نمونه را در کشورمان کم داریم و نداشتیم. البته در قانون اساسی آمده که حداقل نیاز مسکن تأمین شود، دولت هم پیش‌تر به سراغ ساخت مسکن رفته بود که به‌طور مثال یک مورد مسکن مهر بود که سوای ایرادات عدیده‌ای که داشت، به‌هرحال یک حرکت مثبت بود؛ ولی در دولت‌ روحانی، آقای آخوندی موضوع مسکن اجتماعی را مطرح کرد که وقتی با مسئولان صحبت می‌کردم، حتی نمی‌دانستند مسکن اجتماعی یعنی چه؟ حتی این گفته خودشان را به‌صورت یک فرمول کاغذی هم درنیاوردند که کارشناسان آن را مطالعه کنند.

وی در خصوص راهکار بلندمدت برای حل معضل مسکن تشریح کرد: راهکار بلندمدت این است که افراد جامعه توانمند و اقتصاد شکوفا شود و خود مردم به‌دنبال تهیه مسکن‌شان بروند و دولت محدود شود به همان چیزی که در اصل ۳۹ قانون اساسی آمده است، یعنی تنها وظیفه دولت این باشد که حداقل های نیاز مسکن را برای اقشاری که نمی توانند وارد بازار شوند و توان ندارند، یعنی آن سه دهک اولیه که معلولان، افراد مسن و ... هستند، فراهم و تأمین کند.

وظیفه دولت شکوفایی اقتصاد است نه ورود به موضوع مسکن

این کارشناس حوزه مسکن ادامه داد: دولت نباید برای مسکن قشر متوسط تلاش کند و در هیچ جای دنیا هم ورود نمی‌کند؛ ولی اکنون به دلیل اینکه تقریباً همه مردم ما این گرفتاری ها را دارند، دولت هم ناچار است از آن چیزی که در قانون آمده، بیرون بیاید. بنابراین دولت در درازمدت ابتدا باید فقط برای اقشار آسیب پذیر مسکن ایجاد کرده و مانند تمام دنیا به صورت مجانی در اختیار آنان دهد. دوم اینکه خانه های استیجاری با شرکت های خاص فقط برای استیجار درست کنند و سوم اینکه اقتصاد شکوفا شود و افراد بتوانند کار کنند، میزبان بیکاری به حداقل یا صفر برسد و مردم خودشان بیایند در بازار خرید کنند. زیاد جالب نیست که دولت بخواهد در بخش مسکن دخالت کند، کما اینکه اکنون هم همینطور است. اکنون ۹۵ تا ۹۷ درصد ساخت و سازها با بخش خصوصی است و دولت کمتر وارد می شود.

سرحدی گفت: در دنیا شهرهای مختلفی داریم، شهرهای جدیدی داریم، شهرهای خاص داریم، به‌طور مثال ذوب‌آهن برای خودش شهر دارد، هواپیماسازی برای خودش شهر دارد، شهرهای دانشگاهی داریم که فقط برای دانشگاهیان است، شهرهایی برای هنرمندان است، مانند هالیوود، همه اینها مواردی است که در دنیا وجود دارد و ما نداریم و برنامه‌های‌مان خیلی محدود است. بنابراین از برنامه‌های درازمدت دولت این است که با قضیه آمایش سرزمین پیوند بخورد تا شهرک هایی که ساخته می‌شود، به منظور باشد و خوابگاه نباشد. شهرک های خوابگاهی موضوع جالبی نیست و شکل قشنگی ندارد.

لزوم ساخت شهرک هایی با امکان دسترسی سریع به مرکز شهر

وی توضیح داد: باید در کنار شهرک هایی که می سازیم، صنعت خاصی هم مانند دانشگاه، مراکز علمی، مراکز صنعتی یا مراکز پزشکی باشد. شهرک هایی که در دنیا هستند، معمولاً کارکرد دارند. اینطور نیست که به همین سادگی وسط بیابان شهر درست کنند که آن وقت طرف که می خواهد برود کار کند، مجبور شود صبح کنار جاده بایستد یا ون بگیرد، یک ساعت دو ساعت در راه باشد تا به مرکز یک شهری و محل کار خود برسد.

این کارشناس مسکن اضافه کرد: شهرک هایی که در دنیا هستند، کارکرد ویژه خودشان را دارند و نیاز به جابه‌جایی‌های عظیم هم نیست؛ برای مثال تا ۱۰۰ کیلومتری پاریس، افرادی هستند که محل کارشان در این شهر است، اما قطارهای سریع‌السیری را گذاشته‌اند که در عرض ۱۵ دقیقه افراد را به مرکز پاریس می‌رساند. این برای شهرک‌های اقماری است که بیشتر جنبه خوابگاهی دارد که این کار را استثنائاً در کلانشهرها می‌کنند؛ ولی بقیه شهرها، تماماً شهرها و شهرک‌های منظوردار هستند و به دلیل خاصی ساخته شده‌اند و کارکرد خاص خودشان را دارند.

بیشتر بخوانید: اجاره نشینان نگران فصل جابجایی هستند

آنا