خطر گسل مشاء چقدر تهران را تهدید می کند؟

به گزارش اخبار ساختمان، اخبار متعددی در رابطه با وقوع زلزله در تهران و اطراف آن به گوش می رسد. کارشناسان بر این باورند که اگر زلزله تهران در ابعاد بزرگتر از ۶ ریشتر در یکی از سه گسل شهر تهران رخ دهد، خسارت های احتمالی آن منجر به یک فاجعه تاریخی خواهد شد.

تهران بر روی پنج گسل اصلی و ۶۰ گسل فرعی و زیرشاخه های متعددی قرار دارد که نشان می دهد تهران بر روی پهنه بسیار خطرناکی مستقر است و این هر لحظه می تواند خطر آفرین باشد.

بر اساس نتایجی که روی ترانشه گسل ها دریافت شده و اطلاعات مربوط به گسل ها و مطالعات تحلیل خطر زمین لرزه برای تهران، پتانسیل زلزله ای با بزرگای ۷.۲ وجود دارد.

استاد فریبرز ناطقی‌الهی، رئیس پژوهشکده مهندسی سازه و معاون پژوهشگاه بین‌المللی زلزله گفت: زلزله تهران در محدوده دماوند و بر روی گسل مشا بود که فعالیت های لرزه ای دیگری هم داشته است. حدود سال ١٨٣٠ زلزله بالای ٧.١ ریشتر از خودش در تاریخ به جای گذاشته و هر ١۶۵ سال این گسل فعال شده و زلزله های بالای هفت ریشتر داشته است.

حالا که حدود ١٩۴ سال از آخرین زلزله این گسل گذشته، این بار بزرگی زلزله بیشتر خواهد بود و احتمالا زلزله ٧.٢، ٧.٣ ریشتر خواهیم داشت و تاخیر در به وقوع پیوستنش بدتر و خطرناک تر است. مطالعات نشان می دهد این گسل مناطق زیادی را از دماوند، تهران، ری، کرج و حتی قزوین را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

این گسل خطرناک خواهد بود و این تکان ٣.۹ نشان از آماده بودنش برای زلزله احتمالی بیش از هفت ریشتر خواهد بود که باعث خواهد شد علاوه بر گسل های تهران خیلی از گسل های دیگر ایران را به حرکت در بیاورد و نابودی تهران قطعی خواهد بود.

مطالعات و بررسی های محققان نشان می دهد ایران پتانسیل زلزله های بزرگ تر از ۷.۵ را دارد، ضمن آنکه مشاهده نتایجی که روی ترانشه گسل ها دریافت شده و بر اساس اطلاعات مربوط به گسل ها و مطالعات تحلیل خطر زمین لرزه برای تهران، پتانسیل زلزله ای با بزرگای ۷.۲ وجود دارد.

علی بیت‌اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با اشاره به زمین لرزه دماوند، گفت: بنا بر گزارش مؤسسه لرزه نگاری دانشگاه تهران زمین لرزه ای با بزرگای ۳.۹ در حوالی شمال غرب دماوند رخ داد. از آنجایی که این زلزله یک رخداد لرزه ای بسیار بزرگ نیست، انتظار آسیب نمی رود، ولی انتظار می رود که مردم شهر دماوند و آبادی های اطراف آن این زلزله را به خوبی حس کرده باشند.

بیت‌اللهی، عمق زلزله دماوند را در عمق ۱۰ کیلومتری و رومرکز آن را در هفت کیلومتری آبعلی، ۱۰ کیلومتری دماوند و ۱۳ کیلومتری رودهن دانست. به گفته این محقق حوزه مخاطرات، رومرکز این زلزله از محدوده شهر تهران ۶۰ کیلومتر فاصله دارد.

وی خاطر نشان کرد: این محدوده دارای تراکم جمعیت بالا حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار نفر و ساخت و سازهای رو به توسعه است.

بیت اللهی یادآور شد: بر اساس برآوردها این رخداد لرزه ای روی گسل مشاء در محدوده شمال غرب شهر دماوند واقع شده است؛ این محدوده شامل دره مشاء است که گسل مشاء نیز از آن عبور می کند، در حالی که در این منطقه ویلاسازی های بسیار گسترده ای وجود دارد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی این زون را یکی از مناطق فعال از نظر زلزله توصیف کرد و افزود: این منطقه در چند سال قبل رخدادهای زلزله ای را تجربه کرده و آخرین زمین لرزه رخ داده در آن در اردیبهشت سال ۹۸ با بزرگای ۵.۶ دماوند است که در تهران نیز احساس شد.

هوشیاری درباره این منطقه ضروری است

وی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد که امروز سگمنتی از این منطقه فعال شده و امیدواریم رخداد بزرگتری وجود نداشته باشد و به نظر می رسد هوشیاری درباره این منطقه ضروری است.

بیت اللهی با اشاره به رخدادهای لرزه ای تاریخی این منطقه، اضافه کرد: این محدوده در حدود ۱۶۵ سال قبل بزرگترین زلزله ویرانگری را تجربه کرد که حتی شهر تهران را تحت تاثیر قرار داد و طبق نوشته های تاریخی، سفارت آن زمان انگلستان در تهران دستخوش این زلزله قرار گرفت و آسیب دید.

وی ادامه داد: از این رو این گسل، یک گسل بسیار فعال با لرزه‌زایی بالا و با رخداد زلزله های مخرب و ویرانگری همراه است و اثرات این زمین لرزه با توجه به اینکه نزدیک به شرق کلانشهر تهران است، به طور جدی شهر تهران را نیز می تواند تهدید کند.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: گسل مشاء از شمال تهران تا سمت نظرآباد استان قزوین ادامه دارد و از سمت شرقی تا شهرستان فیروزکوه کشیده شده است.

بیت‌اللهی با بیان اینکه این رخداد مرتبط با فعالیت های آتشفشانی کوه دماوند نیست، گفت: قله دماوند با رومرکز زلزله امروز فاصله دارد.

فعال شدن گسل های زلزله خیز پایتخت و احتمال وقوع زلزله تهران

زمین لرزه دماوند در محدوده گسل مشا اتفاق افتاده است؛ گسلی که کارشناسان معتقدند در سال های اخیر فعال تر شده است.

ترس از زلزله و پیامد‌های آن دست از سر ساکنان تهران بر نمی دارد؛ با هر رویدادی که به این مساله مربوط باشد در فضای مجازی بحث ها درباره زلزله بزرگ تهران دوباره بالا می گیرد.

چند روز پیش بود که زلزله ای با بزرگی ۳.۳ در دماوند اتفاق افتاد و پس از آن برخی این پرسش راه مطرح کردند که آیا این زمین لرزه می تواند روی گسل های تهران تاثیر بگذارد؟

برخی نیز از سابقه لرزه خیزی این منطقه سخن به میان می آورند و یادآور می شوند که سال ۹۹ نیز در این منطقه زمین لرزه ای با بزرگای حدود پنج اتفاق افتاد که در بخش هایی از تهران نیز احساس شد.

ارتباط زلزله دماوند با گسل های تهران

به این ترتیب برای بسیاری این پرسش دوباره مطرح شد که آیا زلزله ای که در دماوند اتفاق افتاد، ارتباطی با گسل های تهران دارد؟ دکتر مهدی زارع، زلزله شناس در پاسخ به این پرسش می‌گوید: زلزله ۳.۳ ریشتری دیروز دماوند در شمال گسل مشا اتفاق افتاد، محدوده ای که زلزله هجدهم اردیبهشت سال ۹۹ را با بزرگای ۵ ایجاد کرد و سبب لرزش تهران نیز شد.

‌او در پاسخ به این پرسش که آیا وقوع زلزله در دماوند این پیام را دارد که اتفاق بزرگتری در راه است؟ عنوان می کند: از یک زلزله با بزرگای ۳.۳ نمی شود چیزی فهمید. به همین دلیل باید تکرار و فراوانی زمین لرزه ها سنجیده شود.

مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در این باره به دیده بان ایران گفت: گسل ها و مخصوصا گسل مشا که زلزله در آن منطقه رخ داد فعال هستند؛ مخصوصا بخش شرقی این گسل که از دهه اخیر فعالیت های زیادی از خود نشان داده است. قطعه شرقی گسل مشا که به عنوان یک قطعه فعال در نظر می گیریم در ۱۶ اردیبهشت ۹۹ و ۲۶ بهمن ۴۰۱ هم در اثر فعال شدن همین قطعه اتفاق افتاد. بنابراین پی در پی روی این قطعه زلزله اتفاق افتاده است.

زارع در پاسخ به این سوال که آیا زلزله مهمی اتفاق خواهد افتاد، گفت: با توجه به اینکه گسل شرقی اتفاقات مهم قبلی که روی آن افتاده است و طول آن هم حدود ۱۰۰ کیلومتر است توان لرزه زایی به بزرگای هفت ریشتر را دارد. می توان انتظار داشت که زلزله ای به بزرگای هفت اتفاق بیوفتد.

وی همچنین درباره غریب الوقوع بودن زلزله هفت ریشتری گفت: با اطلاعاتی که داریم فعلا نمی توان راجع به آن اظهار نظر کرد. ولی با توجه به اینکه این گسل فعال مشا در کنار آتشفشان دماوند قرار گرفته است باید توجه کنیم که آتشفشان دماوند روی سیستم گسل مشاء تاثیر می گذارد.

زارع در ادامه توضیح داد: یعنی لرزه خیزتر بودن این گسل "مشا" را می توان به فعل و انفعالاتی که در سیستم آتشفشانی دماوند اتفاق می افتد ربط داد.

این زلزله شناس گفت: توجه به فعالیت های آتشفشانی دماوند در این منطقه لازم است. خود منطقه مشا و دماوند در شرق استان تهران جمعیت قابل توجه دو میلیون نفری را دارد؛ اگر زلزله بزرگتر از آنچه تاکنون اتفاق افتاده بیوفتد می توانیم انتظار داشته باشیم که این جمعیت حدود ۲ میلیون نفری تحت تاثیر قرار بگیرند. بنابراین توجه به لرزه خیزی این منطقه حائز اهمیت است.

به این ترتیب پرسش های دیگری نیز مطرح می شود؛ برای نمونه آیا گسل مشا پتانسیل زمین لرزه های بزرگتر را دارد؟ و یا این گسل فعال تر شده است؟

دکتر مسعود مجرب، زلزله شناس در پاسخ به این پرسش که آیا گسل مشا فعال ترین گسل تهران است، می گوید: مشا فعال ترین گسل نیست. اما گسل مهمی است و در دوره کنونی فعالیت بیشتری روی آن مشاهده می شود.

آنطور که او توضیح می دهد، گسل شمال تهران یکی از گسل های فعال و مهم تهران است. البته گسل پردیسان نیز مهم است، گسلی که گفته می شود حدود ۱۲ کیلومتر طول دارد.

او درباره سابقه گسل شمال تهران نیز توضیح می دهد: مطالعات و دیرینه زلزله شناسی های انجام شده نشان می دهد که هر ۳۰۰۰ سال یک رویداد بزرگ در این محدوده اتفاق افتاده است. به عبارت دیگر در ۳۰ هزار سال گذشته ۹ زلزله بزرگ در این منطقه اتفاق افتاده است.

مجرب درباره اینکه گسل مشا پتانسیل رویداد‌های بزرگتر را دارد؟ عنوان می کند: این منطقه پتانسیل زلزله بزرگتر را دارد. اما طبیعی است، زیرا قطعه شرقی گسل مشا لرزه خیز است و هر دو سال یکبار زلزله ای در این محدوده اتفاق می افتد که قابلیت رسانه ای شدن دارد.

این زلزله شناس درباره آخرین زلزله بزرگی که در این محدوده اتفاق افتاده است، عنوان می کند: سال ۱۸۳۰ میلادی زمین لرزه با بزرگی حدود هفت در این منطقه یعنی بالای روستای مبارک‌آباد اتفاق افتاد که به جاده شکسته معروف است. البته این زمین لرزه در تهران نیز سبب خرابی هایی شد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا این زلزله می تواند روی گسل شمال تهران نیز تاثیر بگذارد، عنوان می کند؟ خیر، چون تقاطع گسل شمال تهران و گسل مشا در روستای کلان به هم می رسند و حدود ۳۵ کیلومتر فاصله در این بین وجود دارد. در واقع به محل تقاطع گسل نمی رسد که بگوییم این زلزله می تواند روی گسل شرقی شمال تهران تاثیر بگذارد.

به گفته او زلزله اخیر دماوند در قطعه شرقی مشا اتفاق افتاده است، بنابراین ربطی به گسل شمال تهران ندارد.

کارشناسان معتقدند که زلزله ۳.۳ ریشتری اخیر دماوند تاثیری بر گسل های تهران نخواهد گذاشت. این درحالی است که آنها تاکید می کنند که زلزله بزرگ تهران دیر یا زود اتفاق می افتد و نمی توان مانع این رویداد طبیعی شد. به همین دلیل این روز‌ها که تحت تاثیر زلزله خوی، ترکیه و سوریه شهروندان بیش از گذشته اخبار زلزله را دنبال می کنند. مسئولان نیز باید برای کاهش هزینه های جانی و مالی زلزله در کلانشهر‌های کشور اقدامات لازم را انجام بدهند و برنامه هایشان را به روز کنند. علاوه بر این نباید از اهمیت آموزش شهروندان نیز غافل شد، زیرا از این طریق نیز می توان پیامد‌های زمین لرزه را کاهش داد.

عرشه آنلاین