شهرداری تهران به خانه های خالی باخته است

شهرداری تهران به خانه های خالی باخته است
Facebook Twitter LinkedIn

۱۱:۳۶ | ۱۴۰۱/۰۵/۲۵

بودجه اداره تهران در چهار ماه و نیمه اول امسال با کسری بزرگ به میزان 70 درصد منابع مالی پیش بینی شده برای این برش زمانی، روبه‌رو شد.

به گزارش اخبار ساختمان، تازه ترین گزارش از تحقق بودجه شهرداری تهران در برش چهار ماه و نیمه امسال حکایت از ثبت یکی از سنگین ترین کسری بودجه های پایتخت دارد.

 

برش چهار ماه و نیمه بودجه مصوب شهرداری تهران حکایت از وصول فقط 6 هزار میلیارد تومان درآمد نقدی در این مدت دارد. این در حالی است که هدف درآمدی از ابتدای سال جاری تا نیمه مرداد با احتساب انتظار 20 درصد اضافی شهردار تهران حدود 21 هزار میلیارد تومان بوده است. به این ترتیب فقط حدود 30 درصد از بودجه امسال در برش ابتدای فروردین تا نیمه مرداد، محقق شده است.

 

تنها 30 درصد از بودجه شهرداری محقق شده است

 

در گزارشی که جزئیات آن در اختیار ما قرار گرفته، میزان وصول درآمدهای نقدی توسط مناطق 22گانه شهرداری تهران قید شده که سرجمع آن 6 هزار میلیارد تومان است و ممکن است با افزودن میزان وصول درآمدهای غیرنقدی، میزان تحقق بودجه قدری بیشتر از این رقم باشد.

 

با این حال با علم به اینکه کل درآمدهای غیرنقدی بودجه شهرداری تهران برای سال 1401 زیر 10 هزار میلیارد تومان است، حتی با فرض بسیار بعید اینکه کل این درآمدها محقق شده باشد، باز هم فاصله زیادی با میزان تحقق مورد انتظار دارد.

 

تحقق 30 درصدی بودجه شهرداری نشان از دخل خالی شهر دارد و به این معناست که در این مدت 70 درصد از هزینه های شهر به شکل بدهی انجام شده و عملا درآمدی برای تامین آن وجود نداشته است. این وضعیت یکی از بزرگ ترین کسری های مالی بودجه اداره تهران را رقم زده که کم سابقه بوده و شاید بی سابقه باشد.

 

سال 1400 نیز شهرداری تهران در تحقق حدود 30 درصد از بودجه مصوب دچار مشکل شد و با ارائه لایحه ای، سقف بودجه را کاهش داد؛ اقدامی که مدیران قدیمی شهر آن را بی سابقه توصیف کردند؛ کمااینکه در سال های 98 و 99 میزان بودجه مصوب و تحقق آن تقریبا سر به سر بود و در سال های پیش از آن نیز اغلب شهرداری با مازاد تحقق درآمد روبه‌رو می شد که منجر به ارائه لایحه متمم بودجه می شد.

 

وعده های شهردار تهران هنوز عملی نشده است

 

حدود یک سال از زمانی که شهردار فعلی تهران برای تشریح برنامه های خود در صحن شورای شهر حاضر شد، می گذرد. 17 مرداد سال 1400 علیرضا زاکانی به عنوان نامزد نهایی تصدی شهرداری تهران، عناوین برنامه های خود برای اداره شهر را در صحن ارائه کرد و پس از آن با رای اکثریت اعضا، ساکن ساختمان بهشت شد.

 

در میان وعده هایی که شهردار تهران در آن جلسه مطرح کرد، موضوعاتی وجود داشت که عملیاتی نشدن آنها در یک سال سپری شده، در بروز این کسری سنگین مالی نقش داشته است.

 

در آن نشست شهردار تهران به صراحت از برنامه خود برای به روز رسانی حداقل ارزش املاک و اخذ بهای واقعی خدمات شهری سخن گفت که با کنار هم قرار دادن آنها به نظر می رسید قرار است مدیریت شهری با به روز کردن قیمت منطقه ای املاک که پایه مالیات های شهری است، روی درآمدهای پایدار مالیاتی و آنچه به عنوان شارژ شهری از آن یاد می شود، حساب ویژه باز کرده است.

 

در واقع زمانی که قرار است تور مالیاتی گسترده شود، پایه قیمتی باید واقعی و به روز شود. از آنجا که دست شهرداری برای دریافت مالیات ملکی در قالب عوارض نوسازی باز است، به روزرسانی مبلغ این عوارض که سالانه از همه املاک شهر دریافت می شود، می تواند منابع درآمدی پایدار و قابل توجهی را در اختیار اداره کنندگان شهر قرار دهد.

 

به روزرسانی این مالیات که در اغلب شهرهای بزرگ دنیا به آن شارژ شهری اطلاق می شود، علاوه بر کمک به تامین مالی پایدار در شهر، مانع بزرگی پیش روی جریان ملاکی است و از احتکار و انجماد املاک که توسط برخی سوداگران بازار مسکن صورت می گیرد و به جهش قیمت می انجامد، جلوگیری می کند.

 

به این ترتیب مالیات ملکی با نرخ به روز شده بر اساس ضریب معقولی از ارزش روز املاک در صورتی که توسط شهرداری تهران در قالب عوارض نوسازی دریافت شود، نقش تنظیم گر در بازار مسکن را نیز ایفا خواهد کرد و از جان گرفتن جریان ملاکی که یک فعالیت غیرمولد اقتصادی است، پیشگیری می کند.

 

اما یک سال پس از طرح این وعده توسط زاکانی، این چشمه مالی و تنظیم گری هنوز به کار نیفتاده و انعکاس آن در عملکرد بودجه به شکل کسری سنگین نمود پیدا کرده است.

 

شهرداری تهران به خانه های خالی باخته است

 

بر اساس اعلام اعضای شورای شهر تهران، دست کم 300 هزار واحد مسکونی خالی در شهر تهران وجود دارد و اخذ مالیات از خانه های خالی، راه نجات بازار مسکن است و اگر مالیات ستانی از آنها توسط مدیریت شهری صورت گیرد، علاوه بر اینکه به عرضه آنها در بازار مسکن و تعدیل قیمت می انجامد، منابع مالی قابل توجهی نیز عاید شهر خواهد شد.

 

بنابراین شهرداری می توانست در سال اول اجرا حداقل عوارض مربوط به خانه های خالی را با ضریبی معقول دریافت کند تا به این ترتیب همسو با سیاستی که دولت در قبال خالی نگه داشتن خانه ها در پیش گرفته است، عمل کند و در عین حال درآمد قابل توجهی را برای اجرای پروژه های شهری وصول کند.

 

در صورتی که آمار خانه های خالی شهر تهران همین 300 هزار واحد باشد و نرخ مالیات یا عوارض سالانه دریافتی از آن توسط شهرداری به میزان حداقلی رایج در دنیا یعنی 5/ 0 درصد از ارزش روز ملک در نظر گرفته شود و نیز با فرض اینکه همه خانه های مذکور متراژ متوسط و قیمت متوسط شهر را داشته باشند، درآمدی حدود هشت هزار میلیارد تومان از این محل حاصل خواهد شد که به مراتب از میزان تحقق درآمدهای شهر پس از گذشت چهار ماه و نیم از سال جاری، بیشتر است.

 

با این حال شهرداری هم به خانه های خالی باخته و بر خلاف وعده های کلی، عزمی برای عوارض ستانی با نرخ روزآمد از آنها در مدیریت شهری شکل نگرفته است. این چهارمین باخت دومینویی به خانه های خالی است؛ کمااینکه بازنده اول به خانه های خالی متقاضیان مسکن بودند که به عارضه جهش قیمت به دلیل خالی نگه داشتن خانه ها توسط ملاکان و عدم عرضه آنها به بازار دچار شدند.

 

پس از آن سرمایه گذاران ساختمانی به خانه های خالی باختند؛ چراکه خروج خریداران از بازار تحت تاثیر جهش قیمت، سبب شد آنها نیز از ادامه ساخت و‌ ساز باز بمانند؛ چراکه عملا حلقه نهایی زنجیره بازار مسکن، یعنی معاملات خرید به درستی کار نمی کرد.

 

در وهله بعدی دولت به دلیل ناتوانی در وصول قابل قبول مالیات خانه های خالی، بازنده این بازی بود و نتوانست از ابزار مالیاتی که در این بخش پیش بینی کرده است، به درستی استفاده کند و میزان مالیات اخذ شده از خانه های خالی قابل قبول نبوده است. اکنون نیز شهرداری تهران است که به عنوان چهارمین بازنده به خانه های خالی، نتوانست نقشی در وصول درآمد از این محل ایفا کند.

 

عوامل اصلی ناکامی مالی در شهرداری تهران چیست؟

 

یکی از عوامل اصلی موثر در عقب ماندگی شهرداری تهران در تحقق بودجه، رکود تاریخی ساخت و ساز است. پیش تر ما در گزارشی از افت 40 درصدی تیراژ ساخت در شهر تهران طی بهار امسال نسبت به مدت مشابه 1400 که به خودی خود، رکورددار رکود بزرگ ساخت و‌ ساز بود، خبر داده بود.

 

با توجه به وابستگی حدود 50 درصدی بودجه شهرداری تهران به عوارض ساختمانی، این رکود در عدم تحقق درآمدها نقشی پررنگ داشته است. افزون بر این رکود نسبی فعالیت های صنفی در شهر نیز به کاهش درآمدهای شهر از محل عوارضی که از کسبه دریافت می شود، بی تاثیر نبوده است.

 

اما در کنار این دو عامل، بی عملی نسبت به فعال سازی چشمه مالی پایدار در شهر یعنی شارژ شهری، سبب شده است مدیران شهری در تحقق بودجه عملکرد ضعیفی داشته باشند.

 

پیامد این ناکامی در تحقق اهداف درآمدی این است که پیشرفت امور توسعه ای برای بهبود وضعیت شهر در ابعاد مختلف دچار مشکل شده است. درآمد حاصل در این مدت حتی کفاف هزینه های جاری و حقوق و دستمزد شهر را نمی دهد و آثار آن به شکل ضعف در نگهداشت شهر و موضوعاتی مثل عدم جایگزینی المان های شهری آسیب دیده یا سرقت شده، ضعف در سرویس دهی حمل و نقل عمومی و... مشهود است.

 

پیش تر نیز گزارشی از میزان تحقق درآمدهای شهر تهران در برش سه ماهه، در صحن شورای شهر تهران ارائه شده بود که نشان می داد فقط 40 درصد از رقم مورد انتظار وصول شده است.

 

بیشتر بخوانید: کارنامه مالیاتی خانه های لوکس و خانه های خالی منتشر شد

 

دنیای اقتصاد


اخبار ساختمان
@akhbarsakhteman